BEGIN:VCALENDAR PRODID:-//Ben Fortuna//iCal4j 1.0//EN VERSION:2.0 BEGIN:VEVENT UID:20240101-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240101 SUMMARY:1769/1/1 DESCRIPTION:1769/1/1. Marie-Louise Lachapelle emagina jaio zen. Obstetriziako zuzendaria izan zen Hôtel-Dieu ospitalean\, Parisko ospitalerik zaharrenean. Obstetrizia modernoaren amatzat hartu da bere irakaskizunengatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240102-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240102 SUMMARY:1972/1/2 DESCRIPTION:1972/1/2. Lillian Moller Gilbreth ingeniaria hil zen. Eraginkortasunean aditua zen\, eta industria-ingeniaritza aztertzen lagundu zuen mugimenduaren eta giza faktoreen arloetan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240103-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240103 SUMMARY:1873/1/3 DESCRIPTION:1873/1/3. Mary Strong Clemens botanikaria jaio zen. Flora-espezimenak arretaz bildu zituen bere bizitzan zehar\, Filipinetako\, Borneoko\, Txinako\, Australiako eta Ginea Berriko urruneko tokietan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240104-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240104 SUMMARY:1883/1/4 DESCRIPTION:1883/1/4. Johanna Westerdijk fitopatologoa jaio zen. Besteak beste\, International Association of Botanists erakundearen 80 bat onddo-laboreko bilduma mantentzeaz arduratu zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240105-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240105 SUMMARY:1943/1/5 DESCRIPTION:1943/1/5. George Washington Carver agronomo eta botanikaria hil zen. Kakahuetetik 300 produktu baino gehiago atera zituen elikagaietan eta industrian erabiltzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240106-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240106 SUMMARY:1875/1/6 DESCRIPTION:1875/1/6. Harriette Chick mikrobiologo eta nutrizionista jaio zen. Elsie Dalyellekin batera\, errakitismoa eragiten duen nutrizio-faktorea aurkitu zuen\, eta nola sendatu eta prebenitu erakutsi zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240107-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240107 SUMMARY:1894/1/7 DESCRIPTION:1894/1/7. William K. L. Dickson asmatzaileak patentea jaso zuen mugimendua zuen film zinematografiko baterako. 1895ean Biograph Company sortu zuen\, bere garaiko zinema-estudio emankorrenetako bat. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240108-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240108 SUMMARY:1927/1/8 DESCRIPTION:1927/1/8. Virginia Tower Norwood fisikari aeroespazial eta asmatzailea jaio zen. Landsat programan parte hartu zuen\, Landsat 1 satelitean lehen aldiz erabili zen espektro anitzeko eskanerra diseinatzen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240109-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240109 SUMMARY:1869/1/9 DESCRIPTION:1869/1/9. Richard Wilhelm Heinrich Abegg kimikaria jaio zen. Balentzia kimikoak konfigurazio elektronikoarekin zerikusia izan behar zuela esan zuen lehen ikertzailea izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240110-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240110 SUMMARY:1729/1/10 DESCRIPTION:1729/1/10. Lazzaro Spallanzani naturalista jaio zen. Digestioaren ikerketaren zale amorratua izan zen\, eta frogatu zuen digestioa prozesu kimikoa dela eta ez mekanikoa\, ordura arte uste zen bezala. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240111-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240111 SUMMARY:1892/1/11 DESCRIPTION:1892/1/11. Doris Holmes Blake entomologo eta ilustratzaile zientifikoa jaio zen. Krisomelidoetan (hostoetako kakalardoak) aditua zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240112-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240112 SUMMARY:1917/1/12 DESCRIPTION:1917/1/12. Stella Vivian Cunliffe estatistikaria jaio zen. Erresuma Batuko Errege Estatistika Elkarteko buru izan zen lehen emakumea izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240113-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240113 SUMMARY:1913/1/13 DESCRIPTION:1913/1/13. Enedina Alves Marques ingeniari zibila jaio zen. Capivari\, Cachoeira eta Iguazú ibaietako uraren aprobetxamenduan lan egin zuen\, eta Capivari-Cachoeira zentral hidroelektrikoa (Brasil) eraiki zuen. ​​ ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240114-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240114 SUMMARY:1901/1/14 DESCRIPTION:1901/1/14. Alfred Tarski logikaria jaio zen. Egun horretan bertan\, baina 1978an\, Kurt Gödel logikaria hil zen. Haien omenez\, Logikaren Munduko Eguna ospatzen da urtarrilaren 14an. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240115-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240115 SUMMARY:2001/1/15 DESCRIPTION:2001/1/15. Ofizialki sortu zen Wikipedia\, elkarlanean argitaratzen den entziklopedia aske eta poliglota. Wikimedia Fundazioak administratzen du\, irabazi-asmorik gabeko erakundea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240116-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240116 SUMMARY:2009/1/16 DESCRIPTION:2009/1/16. Río Hortega Unibertsitate Ospitalea (Valladolid) inauguratu zen\, Pío del Río Hortega neurobiologoaren figura berreskuratuz. Haren ekarpenak gutxietsi batziren homosexuala izateagatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240117-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240117 SUMMARY:1624/1/17 DESCRIPTION:1624/1/17. Guarino Guarini matematikari\, idazle eta arkitektoa jaio zen. Matematika-liburuak idatzi zituen\, esaterako Euklides adauctus\, geometria deskribatzailearen lehen tratatuetako bat. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240118-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240118 SUMMARY:1779/1/18 DESCRIPTION:1779/1/18. Peter Mark Roget fisikari\, matematikari\, mediku\, filologo eta lexikografoa jaio zen. Erretina iraunkorra aztertu zuen\, marrazki bizidunen jatorria. Tesauro de palabras y frases inglesas lana argitaratu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240119-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240119 SUMMARY:1904/1/19 DESCRIPTION:1904/1/19. Lucy Weston Pickett kimikaria jaio zen. Ezaguna da X izpien kristalografiaren eta xurgapen ultramoreko espektroskopiaren bidez molekula organikoak ikertzeagatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240120-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240120 SUMMARY:1943/1/20 DESCRIPTION:1943/1/20. Valentín Fuster kardiologoa jaio zen. Arteria koronarioa\, arterioesklerosia eta tronbosiari buruzko ikerketak argitaratu ditu. Asturiasko Printzesa saria jaso zuen 1996an. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240121-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240121 SUMMARY:1935/1/21 DESCRIPTION:1935/1/21. Raye Jean Montague itsas-ingeniaria jaio zen. Ontzi militarrak ordenagailuz diseinatzeko lehen sistema sortu zuen\, eta\, hala\, errotik aldatu zuen ontzi horiek egiteko eta erabiltzeko modua. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240122-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240122 SUMMARY:1855/1/22 DESCRIPTION:1855/1/22. Albert Neisser medikua jaio zen. Neisseria gonorrhoeae bakterioa aurkitu zuen\, gonorrea\, sexu-transmisioko infekzioa sortzen duen eragilea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240123-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240123 SUMMARY:1909/1/23 DESCRIPTION:1909/1/23. Tatiana Proskouriakof arkeologoa jaio zen. Maien idazkera deszifratzen lagundu zuen\, eta monumentuak datatzeko sistema bat proposatu zuen\, piezen morfologian eta estilo eskultorikoan oinarrituta.​ ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240124-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240124 SUMMARY:1809/1/24 DESCRIPTION:1809/1/24. Mariano de la Paz Graells jaio zen\, XIX. mendeko zientzialari espainiar nabarmena. Natur Zientzien Museo Nazionaleko zuzendari izan zen eta zoologia aplikatuko proiektu baliotsuak abiarazi zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240125-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240125 SUMMARY:1867/1/25 DESCRIPTION:1867/1/25. Adelaide Cabete medikua jaio zen. Beste emakume batzuk hezi zituen haurrak zaintzen eta emakumeen higienean\, eta amatasun-ospitaleak irekitzea bultzatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240126-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240126 SUMMARY:1886/1/26 DESCRIPTION:1886/1/26. Fidel Pagés medikua jaio zen\, anestesia epiduralaren aitzindaria. Gazte hil zelako eta bere lana itzuli ez zelako\, haren aurkikuntzak ezezagunak izan ziren urteetan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240127-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240127 SUMMARY:1902/1/27 DESCRIPTION:1902/1/27. Margaret Walton Mayall astronomoa jaio zen. Fotometrian eta izar aldakorren espektro-motetan lan egin zuen. Estatu Batuetako Izar Aldakorren Behatzaileen Elkarteko zuzendari ere izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240128-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240128 SUMMARY:1540/1/28 DESCRIPTION:1540/1/28. Ludolph van Ceulen matematikaria jaio zen. Kalkulugile bikaina zen\, eta pi zenbakiaren balioa 35 zifra hamartar zehatzekin hurbiltzeagatik da ezaguna batez ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240129-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240129 SUMMARY:1881/1/29 DESCRIPTION:1881/1/29. Alice C. Evans mikrobiologoa jaio zen. Bruzelosia transmititzeko mekanismoa aurkitu zuen\, eta behi-esnea pasteurizatzea gomendatu zuen gaixotasun hori saihesteko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240130-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240130 SUMMARY:2019/1/30 DESCRIPTION:2019/1/30. Zientzia Zehatzen\, Fisikoen eta Naturalen Errege Akademian omenaldia egin zitzaien diktadura frankistan errepresaliatutako zazpi zientzialariri\, eta diploma akademikoa itzuli zitzaien. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240131-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240131 SUMMARY:1961/1/31 DESCRIPTION:1961/1/31. Ham txinpantzeak Mercury proiektuaren proba-misioa pilotatu zuen. Hala\, kanpoko espaziora iritsi zen lehen hominidoa izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240201-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240201 SUMMARY:1851/2/1 DESCRIPTION:1851/2/1. Jaime Ferran bakteriologoa jaio zen. Txerto aitzindaria egin zuen koleraren aurka. Txerto hark\, ordea\, erabilera oso polemikoa izan zuen\, eta 20 urte igaro behar izan ziren Ferran mundu osoan ezaguna izateko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240202-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240202 SUMMARY:1922/2/2 DESCRIPTION:1922/2/2. Albert Schatz zientzialaria jaio zen. Selman Waksmanekin batera estreptomizina aminoglukosidoa aurkitu zuen\, Streptomyces griseus bakteriotik isolatutako antibiotikoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240203-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240203 SUMMARY:1931/2/3 DESCRIPTION:1931/2/3. Olga M. Kozhova jaio zen. Baikal aintzirako hidrologiari eta ekologiari buruzko ikerketengatik da ezaguna. Aintziretako ekosistema hori arriskuan jartzen duten giza jarduerak ere aztertu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240204-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240204 SUMMARY:1929/2/4 DESCRIPTION:1929/2/4. Mary Coombs programatzailea jaio zen. LEO Konputagailuan lan egin zuen lehen emakumea izan zen\, negozioetarako historiako lehen konputagailua. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240205-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240205 SUMMARY:1918/2/5 DESCRIPTION:1918/2/5. Cecily Tanner matematikari eta matematiken historialaria jaio zen. Hasiera batean integrazioari buruz ikertu ondoren\, batez ere matematikaren historian eta hezkuntzan aritu zen gero. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240206-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240206 SUMMARY:1996/2/6 DESCRIPTION:1996/2/6. Erresuma Batuak ikerketa-base bat transferitu zion Ukrainari Antartikan. Akademik Vernadsky du izena\, eta Galindez uharteko (Wilhelm artxipelagoa) Punta Marina eremuan dago. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240207-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240207 SUMMARY:1871/2/7 DESCRIPTION:1871/2/7. Kiyoshi Shiga bakteriologoa jaio zen. Shigella dysenteriae bakterioa aurkitu zuen\, disenteria infekziosoa eragiten duena\, eta gaixotasun hori tratatzeko serum eraginkorra egin zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240208-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240208 SUMMARY:1831/2/8 DESCRIPTION:1831/2/8. Rebecca Lee Crumpler erizain eta medikua jaio zen. Garai hartako aurreiritziei aurre eginez\, 1864an medikuntzako titulua atera zuen lehen emakume afroamerikarra izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240209-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240209 SUMMARY:1892/2/9 DESCRIPTION:1892/2/9. Minna Jewell ur-ekologo eta zoologoa jaio zen. Ur gezako belakien inguruan egindako ikerketengatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240210-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240210 SUMMARY:1842/2/10 DESCRIPTION:1842/2/10. Agnes Mary Clerke astronomoa jaio zen. Mundu osoan ezagun egin zen 1885ean A Popular History of Astronomy during the Nineteenth Century izeneko bere tratatu sakona argitaratu zenean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240211-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240211 SUMMARY:2005/2/11 DESCRIPTION:2005/2/11. Mary W. Jackson matematikari eta ingeniaria hil zen. NASAko lehen emakume ingeniari beltza izan zen\, eta agentzia horretan emakumeak sustatzea eta kontratatzea bultzatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240212-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240212 SUMMARY:1819/2/12 DESCRIPTION:1819/2/12. Francisco Javier Balmis medikua hil zen. Errege Espedizio Filantropikoaren buru izan zen baztangaren txertoa Amerikan eta Filipinetan zabaltzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240213-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240213 SUMMARY:1913/2/13 DESCRIPTION:1913/2/13. Marguerite Vogt birologoa jaio zen. Ikerketa Biologikoen Salk Institutuan poliomielitisari eta minbiziari buruz egindako ikerketengatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240214-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240214 SUMMARY:2003/2/14 DESCRIPTION:2003/2/14. Dolly ardia hil zen. 1996an\, zelula heldu batetik klonatutako lehen ugaztuna izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240215-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240215 SUMMARY:1564/2/15 DESCRIPTION:1564/2/15. Galileo Galilei jaio zen. Bere lorpenen artean daude teleskopioa hobetzea\, behaketa astronomiko ugari edo mugimenduaren lehen legea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240216-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240216 SUMMARY:1514/2/16 DESCRIPTION:1514/2/16. Georg Joachim Rheticus jaio zen\, matematikaria\, astronomoa\, teologoa\, kartografoa\, musika-tresnen egilea eta medikua. Kopernikoren ikaslea izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240217-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240217 SUMMARY:1928/2/17 DESCRIPTION:1928/2/17. Michiaki Takahashi birologoa jaio zen. Barizelaren aurkako lehen txertoa egin zuen. Oso ikerketa-lan zaila izan zen\, barizela-zoster birusaren andui bizi ahuldu batetik abiatuta. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240218-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240218 SUMMARY:1877/2/18 DESCRIPTION:1877/2/18. Alice Grace Cook astronomo britainiarra jaio zen. Meteoritoen behaketengatik eta V603 Aquilae noba aurkitzeagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240219-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240219 SUMMARY:1955/2/19 DESCRIPTION:1955/2/19. Mendelevioa izeneko elementu kimikoa sintetizatu zuten Kaliforniako Unibertsitatean\, Berkeleyn (AEB). Elementu kimiko horren izenak Dmitri Mendeléyev kimikaria dakarkigu gogora\, funtsezkoa taula periodikoa sortzen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240220-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240220 SUMMARY:1902/2/20 DESCRIPTION:1902/2/20. Katharine Way fisikaria jaio zen. Manhattan proiektuko taldeko kide izan zen\, eta erreaktoreak diseinatzen eta prozesu erradioaktiboetan lortutako datuak prozesatzen lan egin zuen bertan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240221-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240221 SUMMARY:1962/2/21 DESCRIPTION:1962/2/21. Julio Rey Pastor hil zen. Geometria aljebraikoa eta geometria proiektiboa ikertu zituen\, eta Europan bere garaiko matematikari garrantzitsuenetako bat izatea lortu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240222-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240222 SUMMARY:1796/2/22 DESCRIPTION:1796/2/22. Adolphe Quetelet jaio zen. Soziologiari metodo estatistikoa aplikatu zion eta obesitatea neurtzeko gaur egun oraindik erabiltzen den gorputz-masaren indizea asmatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240223-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240223 SUMMARY:1924/2/23 DESCRIPTION:1924/2/23. Allan McLeod Cormack fisikaria jaio zen. 1979an Nobel Saria jaso zuen\, Godfrey Newbold Hounsfield ingeniariarekin batera\, ordenagailuz lagundutako tomografia garatzeagatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240224-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240224 SUMMARY:1827/2/24 DESCRIPTION:1827/2/24. Lydia Becker sufragista eta zientzialari amateurra jaio zen. Botanika ikasi zuen eta astronomiaz ere interesatu zen\, Charles Darwinekin korrespondentzia izanik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240225-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240225 SUMMARY:1925/2/25 DESCRIPTION:1925/2/25. Ruth Benesch biokimikaria jaio zen. Bere senarrarekin batera fosforo-konposatu mota berezi bat aurkitu zuen\, azido 2\,3-bisfosfoglizerikoa\, hemoglobinaren eta oxigenoaren arteko lotura. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240226-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240226 SUMMARY:1815/2/26 DESCRIPTION:1815/2/26. Agustin de Pedrayes matematikaria hil zen. Espainiaren ordezkaria izan zen pisuen eta neurrien sistema metrikoa lantzen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240227-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240227 SUMMARY:2011/2/27 DESCRIPTION:2011/2/27. Hartz Polarraren Nazioarteko lehen Eguna ospatu zen\, Artikoa berotzearen ondorioz espezie horrek dituen zailtasunez ohartarazteko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240228-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240228 SUMMARY:1863/2/28 DESCRIPTION:1863/2/28. Gheorghe Marinescu medikua jaio zen. Errumaniako neurologia-eskolaren sortzailea izateagatik da ezaguna. Santiago Ramón y Cajalek idatzia da La célula nerviosa Marinescuren obra bikainaren hitzaurrea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240229-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240229 SUMMARY:2008/2/29 DESCRIPTION:2008/2/29. Gaixotasun Arraroen Europako lehen eguna. Ohiz kanpokoak izateagatik herritar askorentzat ikusezinak diren gaixotasunei buruz kontzientziatzea du helburu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240301-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240301 SUMMARY:1955/3/1 DESCRIPTION:1955/3/1. Gregory Hillhouse kimikaria jaio zen. Trantsizio-metalak dituzten konposatu organometalikoak ikertu zituen\, eta frogatu zuen\, adibidez\, nikelak loturak sortzen zituela nitrogenoa bezalako elementuekin. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240302-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240302 SUMMARY:1972/3/2 DESCRIPTION:1972/3/2. Donella Meadowsek eta bere laguntzaileek Los límites de crecimiento txostena argitaratu zuten. Ekonomiaren eta biztanleriaren hazkundeari eusteko planetak dituen mugez ohartarazi zuten bertan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240303-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240303 SUMMARY:1924/3/3 DESCRIPTION:1924/3/3. Ruth Hubbard jaio zen. Bere ikerketa-ibilbidean\, ekarpen garrantzitsuak egin zituen ornodunetan eta ornogabeetan biokimika eta ikusmenaren fotokimika ulertzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240304-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240304 SUMMARY:1877/3/4 DESCRIPTION:1877/3/4. Garrett Augustus Morgan asmatzailea jaio zen. Gas-maskara berriz diseinatu zuen\, suhiltzaileek gasik ez arnasteko\, eta ohartarazpen-argia duen semaforo automatikoa patentatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240305-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240305 SUMMARY:1885/3/5 DESCRIPTION:1885/3/5. Louise Pearce patologoa jaio zen. Loaren gaixotasuna (tripanosomiasi afrikarra) tratatzeko sendagai bat egiten parte hartu zuen. Erreferentziazko tratamendua izan zen hura 60ko hamarkadara arte. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240306-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240306 SUMMARY:1665/3/6 DESCRIPTION:1665/3/6. Philosophical Transactions of the Royal Society aldizkariaren lehen alea argitaratu zen Londresen. Munduko lehen aldizkari zientifikoa da eta gaur egun aktibo jarraitzen du oraindik ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240307-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240307 SUMMARY:1912/3/7 DESCRIPTION:1912/3/7. Hego Poloaren aurkikuntza iragarri zuen Roald Amundsen esploratzaile norvegiarrak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240308-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240308 SUMMARY:1820/3/8 DESCRIPTION:1820/3/8. Fernando VII.ak Espainiako Inkisizioa kendu zuen. Erakunde erlijioso horrek hainbat mendetan mugatu zituen zientziaren aurrerapenak\, liburuak zentsuratuz eta bere kredoaren aurkako teoriak jazarriz. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240309-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240309 SUMMARY:1934/3/9 DESCRIPTION:1934/3/9. Yuri Gagarin kosmonauta jaio zen. 1961ean\, kanpoko espaziora bidaiatu zuen lehen pertsona izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240310-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240310 SUMMARY:1961/3/10 DESCRIPTION:1961/3/10. Laurel Blair Salton Clark zirujau aeronautikoa jaio zen. Columbia espazio-transbordadorearen istripuan hil zen\, atmosferara itzuli zenean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240311-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240311 SUMMARY:1911/3/11 DESCRIPTION:1911/3/11. Julio Garavito Armero astronomo\, matematikari eta ingeniaria hil zen. Bere ikerketak erabakigarriak izan ziren Kolonbian zientzia garatzeko. Ilargi-krater batek bere izena du 1970etik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240312-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240312 SUMMARY:1824/3/12 DESCRIPTION:1824/3/12. Gustav Robert Kirchhoff fisikaria jaio zen. Zirkuitu elektrikoak\, plaken teoria\, optika\, espektroskopia eta gorputz beltz baten erradiazio-igorpena aztertzen lagundu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240313-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240313 SUMMARY:1946/3/13 DESCRIPTION:1946/3/13. Joan Roughgarden ekologo ebolutiboa jaio zen. Koeboluzioari eta sexu-hautaketari buruzko ikerketengatik da ezaguna. El arcoíris de la evolución da bere obra ezagunena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240314-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240314 SUMMARY:1928/3/14 DESCRIPTION:1928/3/14. Félix Rodríguez de la Fuente naturalista jaio zen\, El hombre y la Tierra telesail arrakastatsuagatik da ezaguna. Haren grinak eta karismak eragina izan zuten natura babesteko politiketan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240315-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240315 SUMMARY:1994/3/15 DESCRIPTION:1994/3/15. ES1 asteroidea Lurretik 165.000 km-ra igaro zen\, gure planetaren eta ilargiaren arteko distantziaren ia erdia. 28\,5 metroko diametroa zuen\, eta egun bat lehenago bakarrik detektatu zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240316-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240316 SUMMARY:1953/3/16 DESCRIPTION:1953/3/16. Richard Stallman programatzaile informatikoa jaio zen. Software librearen sortzailetzat jotzen da\, GNU sistema eragilea merkaturatu baitzuen 1983an. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240317-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240317 SUMMARY:1993/3/17 DESCRIPTION:1993/3/17. Alexandre Quintanilha biofisikaria Santiago de la Espada Ordena Militarreko Ofizial Handi izendatu zuten. Merezimendu literario\, zientifiko eta artistikoa saritzen du Portugalgo domina horrek. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240318-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240318 SUMMARY:1910/3/18 DESCRIPTION:1910/3/18. Ikasketa Historikoen Zentroa sortu zen Madrilen\, Ikasketak Handitzeko Batzordearen erakundeetako bat. Ramón Menéndez Pidal izan zen zuzendari ospetsuenetako bat. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240319-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240319 SUMMARY:1943/3/19 DESCRIPTION:1943/3/19. Mario Molina ingeniari kimiko eta Nobel sariduna jaio zen. Antartikako ozono-geruzako zuloaren arrazoiak aurkitu zituen pertsonetako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240320-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240320 SUMMARY:1890/3/20 DESCRIPTION:1890/3/20. Elizabeth Rona fisikari nuklearra jaio zen. Isotopo erradioaktiboekin egindako lanagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240321-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240321 SUMMARY:1994/3/21 DESCRIPTION:1994/3/21. Indarrean sartu zen Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Esparru Konbentzioa. 200 bat herrialdek berretsi dute. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240322-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240322 SUMMARY:1938/3/22 DESCRIPTION:1938/3/22. Alejandra Jáidar fisikaria jaio zen. Fisika nuklearreko metodoak eta teknikak fisikaren beste eremu batzuetan analisi-tresna gisa aplikatzeko moduan oinarritu zen bere ikerketa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240323-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240323 SUMMARY:1749/3/23 DESCRIPTION:1749/3/23. Pierre Simon Laplace jaio zen\, Ilustrazioko zientzialari handienetako bat. Planeten mugimenduak egonkorrak direla frogatu zuen\, eta probabilitatearen teoria matematikoaren oinarriak ezarri zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240324-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240324 SUMMARY:1934/3/24 DESCRIPTION:1934/3/24. Egil Robert Ørskov jaio zen\, animalien nutrizioan ikertzailea. Azienda hausnarkarien metabolismo energetikoan eta proteikoan egindako ekarpenengatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240325-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240325 SUMMARY:1878/3/25 DESCRIPTION:1878/3/25. Frances Glessner Lee auzitegiko medikua jaio zen. Kriminalistikaren azterketa irauli zuen Nutshell studies of unexplained deaths (Heriotza esplikaezinen agertoki txikiak) deituriko dioramekin. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240326-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240326 SUMMARY:1926/3/26 DESCRIPTION:1926/3/26. Magdalena Moujan Otaño matematikaria jaio zen. Argentinako Energia Atomikoaren Batzorde Nazionalean parte hartu zuen eta Clementina ordenagailuarekin lan egin zuen lehenengoetako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240327-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240327 SUMMARY:1913/3/27 DESCRIPTION:1913/3/27. Raissa L'vovna Berg genetista eta biologoa jaio zen. Drosophila melanogaster eulian herentziazko ezaugarriak eta herentziazko gaixotasunen populazioen genetika aztertu zituen\, besteak beste. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240328-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240328 SUMMARY:1895/3/28 DESCRIPTION:1895/3/28. Lumiére anaiek zinematografoa izeneko asmakuntza aurkeztu zuten jendaurrean Parisen (Frantzia). ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240329-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240329 SUMMARY:1958/3/29 DESCRIPTION:1958/3/29. Nouriel Roubini ekonomialaria jaio zen. Subprime hipoteken finantza-krisiari buruz egin zituen iragarpenengatik da ezaguna. Ezkorra izatea leporatu bazioten ere\, zehatzak izan ziren bere aurreikuspenak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240330-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240330 SUMMARY:2010/3/30 DESCRIPTION:2010/3/30. Hadroi Talkagailu Handiak (LHC) lortu zuen partikulek 7 teraelektronvoltetan (TeV) talka egitea. Azeleragailu batean lortutako energiarik handiena izan zen\, Big Banga emulatuz. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240331-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240331 SUMMARY:1076/3/31 DESCRIPTION:1076/3/31. Abu Bakr Ibn al-Arabi alfaquia jaio zen. Lan ugari idatzi zituen teologiari eta jurisprudentziari buruz\, eta haiekin zabaldu zituen bere garaian ekialdeko ezagutza juridikoak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240401-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240401 SUMMARY:1806/4/1 DESCRIPTION:1806/4/1. Anna Thynne itsas zoologoa jaio zen. Lehen itsas akuario orekatua eraiki zuen. Inspirazio gisa balio izan zuen Londresko zoologikoko Fish house\, munduko lehen akuario publikoa\, eraikitzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240402-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240402 SUMMARY:1851/4/2 DESCRIPTION:1851/4/2. Antonio Casares kimikariak lortu zuen argi elektrikoa lehen aldiz sortzea Espainian. Santiagoko Unibertsitateko klaustroan egin zuen\, arku elektrikoa erabiliz. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240403-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240403 SUMMARY:1934/4/3 DESCRIPTION:1934/4/3. Percy Shaw asmatzaileak patente-eskaera erregistratu zuen "katu-begia" errepideko erretroislatzailearentzat. Gauez gidatzea errazten du eta bide-segurtasuna hobetzen du adierazle horrek. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240404-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240404 SUMMARY:1930/4/4 DESCRIPTION:1930/4/4. Shirley Winifred Jeffrey itsas biologoa jaio zen. Aitzindaria izan zen pigmentuak karakterizatzeko eta fitoplanktonaren azterketan aplikatzeko metodo kimikoak garatzen. C klorofila aurkitu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240405-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240405 SUMMARY:1949/4/5 DESCRIPTION:1949/4/5. Judith Resnik ingeniari eta astronauta jaio zen. Ingeniaritza elektrikoan eta softwarean lan egin zuen\, eta ingeniaritza biomedikoko ikerketetan ere lagundu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240406-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240406 SUMMARY:1869/4/6 DESCRIPTION:1869/4/6. Historia Naturaleko Museo Amerikarra (New York) sortzeko proiektua sinatu zen. Munduko museo zientifiko handienetako bat da\, 32 milioi espezimen baino gehiago baititu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240407-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240407 SUMMARY:1969/4/7 DESCRIPTION:1969/4/7. Steve Crocker ingeniariak –Los Angeleseko Kaliforniako Unibertsitatekoa (UCLA)– Host software dokumentua argitaratu zuen\, gaur egungo Interneten abiapuntutzat hartzen dena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240408-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240408 SUMMARY:1883/4/8 DESCRIPTION:1883/4/8. Muriel Robertson bakteriologoa jaio zen. Erakutsi zuen Trypanosoma gambiense parasitoak\, loaren gaixotasuna eragiten duenak\, proteina-estaldura aldatzen duela\, eta oso zaila dela txertoak sortzea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240409-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240409 SUMMARY:1869/4/9 DESCRIPTION:1869/4/9. Élie Joseph Cartan matematikaria jaio zen. Lie talde-teorian eta haren erabilera geometrikoetan aritu zen lanean. Ekarpenak egin zizkion fisika matematikoari\, geometria diferentzialari eta talde-teoriari. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240410-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240410 SUMMARY:2019/4/10 DESCRIPTION:2019/4/10. Event Horizon Telescope taldeak Messier 87 galaxiaren erdian dagoen zulo beltz baten lehen irudia argitaratu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240411-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240411 SUMMARY:1912/4/11 DESCRIPTION:1912/4/11. Graziela Maciel Barroso botanikaria jaio zen. Brasilen "Botanikako Lehen Dama" deitzen zioten\, eta landare sistematikaren arloan ikertu zuen bereziki. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240412-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240412 SUMMARY:1911/4/12 DESCRIPTION:1911/4/12. Rita Fernández Queimadelos arkitektoa jaio zen. Espainian emakume batek inoiz izan ez zituen karguak bete zituen\, hala nola udal arkitektoa edo probintziako eskola-arkitektoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240413-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240413 SUMMARY:1941/4/13 DESCRIPTION:1941/4/13. Annie Jump Cannon astronomo estatubatuarra hil zen. Haren katalogazio-lana funtsezkoa izan zen egungo izarren sailkapenerako. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240414-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240414 SUMMARY:1899/4/14 DESCRIPTION:1899/4/14. Branca Edmée Marques de Sousa Torres kimikaria jaio zen. Barioari buruzko doktore-tesia defendatu zuen Sorbona Unibertsitatean 1935ean. Marie Curie eta André-Louis Debierne izan ziren zuzendariak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240415-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240415 SUMMARY:1810/4/15 DESCRIPTION:1810/4/15. Joaquín Fernando Garay de Oca biologoa hil zen. Patataren laborantza sartu zuen Espainian 1793 inguruan. Aragoi Garaian nekazaritzako baliabideen kudeaketa hobetzeko ere egin zuen lan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240416-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240416 SUMMARY:1728/4/16 DESCRIPTION:1728/4/16. Joseph Black mediku eta kimikaria jaio zen. Magnesioa\, bero sorra\, bero espezifikoa eta karbono dioxidoa aurkitu zituelako da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240417-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240417 SUMMARY:1887/4/17 DESCRIPTION:1887/4/17. Stefanie Horovitz kimikaria jaio zen. Lehen Mundu Gerran Vienako Irratiaren Institutuan lan egin zuen\, eta berunaren eta torioaren isotopoak zeudela baieztatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240418-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240418 SUMMARY:1896/4/18 DESCRIPTION:1896/4/18. Santiago Ramón y Cajalek Parisko Biologia Elkartearen Fauvelle Saria jaso zuen\, nazioarteko bere sari ugarietako bat\, hala nola Helmholtz Domina edo Mosku eta Nobel sariak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240419-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240419 SUMMARY:1971/4/19 DESCRIPTION:1971/4/19. Lehen estazio espazialaren jaurtiketa: Salyut 1. 175 egun eman zituen orbitan\, altuerari eutsi ahal izateko erregaia ia agortu arte. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240420-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240420 SUMMARY:1973/4/20 DESCRIPTION:1973/4/20. Montserrat Calleja fisikaria jaio zen. Bionanomekanikan aditua zen\, zelulen propietate mekanikoak eta minbiziarekin duten erlazioa ikertu zituen eta biosentsore nanomekanikoak egin zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240421-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240421 SUMMARY:2012/4/21 DESCRIPTION:2012/4/21. Biodibertsitateari eta Zerbitzu Ekosistemikoei buruzko Gobernuen arteko Plataforma (IPBES) sortu zen formalki. Dibertsitate biologikoaren kontserbazioa eta erabilera jasangarria daude haren helburuen artean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240422-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240422 SUMMARY:1970/4/22 DESCRIPTION:1970/4/22. Lehen aldiz ospatu zen Lurraren Eguna. Haren helburua da mundu osoak hartzea planetako arazoei buruzko kontzientzia\, hala nola gainpopulazioari\, kutsadurari edo berotze globalari buruzkoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240423-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240423 SUMMARY:1924/4/23 DESCRIPTION:1924/4/23. Maria von Wedemeyer informatikaria jaio zen. Oso garrantzitsua izan zen konputazioko emulazio-gaitasuna garatzeko lanean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240424-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240424 SUMMARY:1877/4/24 DESCRIPTION:1877/4/24. Marie Charlotte Brockmann-Jerosch botanikaria jaio zen. Alpeetako florari eta filogeografiari buruz egin zituen ikerketa garrantzitsuengatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240425-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240425 SUMMARY:2014/4/25 DESCRIPTION:2014/4/25. 10 urteko ahaleginen ondoren\, tse-tse euliaren genomaren sekuentziazioa amaitu zuen. Loaren gaixotasunaren transmisioan parte hartzen duen bektorea da euli hori. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240426-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240426 SUMMARY:1896/4/26 DESCRIPTION:1896/4/26. Sébastienne Guyot ingeniari aeronautikoa jaio zen. Bi motorreko hegazkin txiki bat diseinatu eta eraikitzen lagundu zuen 1924an\, bai eta hainbat hidrohegazkinen fuselajeak eta kaskoak diseinatzen ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240427-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240427 SUMMARY:1880/4/27 DESCRIPTION:1880/4/27. Francis D. Clarkek eta M.G. Fosterrek hezur-eroapena erabiltzen zuen audifono elektriko baten patentea lortu zuten. Hala ere\, 1901era arte ez zen egin lehen audifono komertziala\, Acousticon izenekoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240428-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240428 SUMMARY:1932/4/28 DESCRIPTION:1932/4/28. John Cockcroft eta Ernest Walton fisikariek iragarri zuten lortu zutela nukleo atomiko bat artifizialki azeleratutako partikula subatomikoekin desintegratzea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240429-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240429 SUMMARY:1785/4/29 DESCRIPTION:1785/4/29. Karl Drais asmatzailea jaio zen. Laufmaschine asmatu zuen –korrika egiteko makina–\, eta gero draisiana deitu zioten\, belozipedoaren (bizikletaren) aitzindaria. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240430-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240430 SUMMARY:1864/4/30 DESCRIPTION:1864/4/30. Maria Gordon geologo eta paleontologoa jaio zen. Dolomitak mendikatea (Italia) ikertu zuen eta haren jatorriari buruzko ideiari aurre egin zion\, lurrazaleko tortsioaren teoriarekin. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240501-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240501 SUMMARY:1922/5/1 DESCRIPTION:1922/5/1. Alexander Flemingek lisozimaren aurkikuntza argitaratu zuen. Lisozima bakterioen aurkako propietateak dituen proteina da\, eta muki-jariakinetan eta malkoetan dago. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240502-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240502 SUMMARY:1907/5/2 DESCRIPTION:1907/5/2. José García Santesmases fisikaria eta informatikaren aitzindaria jaio zen. Buru izan zen lehen konputagailu analogikoaren eta Espainian fabrikatutako lehen mikroprozesadorearen eraikuntzan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240503-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240503 SUMMARY:1877/5/3 DESCRIPTION:1877/5/3. Franz Nopcsa arkeologo\, antropologo eta geologoa jaio zen. Paleobiologiaren sortzaileetako bat da\, paleontologiaren dibisioetako bat\, tafonomiarekin eta biokronologiarekin batera. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240504-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240504 SUMMARY:2012/5/4 DESCRIPTION:2012/5/4. A Coruñako Zientzia eta Teknologia Museo Nazionala (MuNCyT) inauguratu zen. Orduz geroztik\, erreferente soziala eta topagunea da zientziaren eta teknologiaren arloetan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240505-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240505 SUMMARY:1804/5/5 DESCRIPTION:1804/5/5. Antonio José de Cavanilles naturalista eta botanikaria hil zen. Linneoren prozedura taxonomikoak erabili zituen Espainiako lehen zientzialarietako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240506-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240506 SUMMARY:1859/5/6 DESCRIPTION:1859/5/6. Alexander von Humboldt hil zen. Pentsamendu ekologikoan aitzindaria izan zen\, eta natura-zientziei\, batez ere geografia botanikoari\, egindako ekarpenengatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240507-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240507 SUMMARY:1938/5/7 DESCRIPTION:1938/5/7. Gillian Fiona Laundon mikologoa jaio zen. Gorrinei buruz (landareen onddo patogenoak) egindako ikerketengatik\, eta esporen terminologiarako sistema berria sortzeagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240508-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240508 SUMMARY:1874/5/8 DESCRIPTION:1874/5/8. Howard Carter arkeologo eta egiptologoa jaio zen. KV62 hilobia aurkitu zuen Erregeen Haranean\, non Tutankamon zegoen lurperatua\, XVIII. dinastiako faraoia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240509-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240509 SUMMARY:1866/5/9 DESCRIPTION:1866/5/9. Elizabeth Magie asmatzaile eta joko-diseinatzailea jaio zen. Haren The Landlord's Game jokoa Monopolyaren aitzindaria izan zen\, non higiezinen errentarien zapalkuntza saltzen zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240510-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240510 SUMMARY:1917/5/10 DESCRIPTION:1917/5/10. Julie Sulianti Saroso medikua jaio zen. Komunitate kalteberei kalitatezko arreta medikoa eskuratzen lagundu zien\, eta familia-plangintzari buruzko hezkuntza Indonesiara eramaten lagundu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240511-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240511 SUMMARY:1906/5/11 DESCRIPTION:1906/5/11. Odón de Buenek publikoari irekitako lehen ozeanografia-eskola eman zuen Espainian. Akuario ugari jarri zituen Madrilgo Ateneoan egin zen itsas biologiari buruzko ikastaroa ilustratzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240512-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240512 SUMMARY:1551/5/12 DESCRIPTION:1551/5/12. Gaur egun Universidad Nacional Mayor de San Marcos izenaz ezagutzen dena sortu zen Liman (Peru). Amerika osoko unibertsitaterik zaharrena da. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240513-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240513 SUMMARY:1699/5/13 DESCRIPTION:1699/5/13. Sebastião José de Carvalho e Mello estatu-politikaria jaio zen. Lisboako lurrikara handiaren ondoren\, gertaera berreraikitzeko aukera ematen zuen inkesta egin zuen\, eta sismologia zientzia gisa aintzatestea lortu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240514-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240514 SUMMARY:1856/5/14 DESCRIPTION:1856/5/14. Julia Dempsey erizaina jaio zen. "Maria Jose ahizparen nodulua" aurkitu zuen\, zilborreko lesioa\, pelbiseko edo sabeleko minbizi gaizto baten metastasia adierazten duena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240515-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240515 SUMMARY:1859/5/15 DESCRIPTION:1859/5/15. Pierre Curie fisikaria jaio zen. Erradioaktibitatea ikertzen aitzindaria izan zen eta Fisikako Nobel saria jaso zuen Marie Skłodowska-Curie emaztearekin eta Antoine Henri Becquerelekin batera. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240516-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240516 SUMMARY:1884/5/16 DESCRIPTION:1884/5/16. Angelo Moriondo asmatzaile eta enpresaburuak kafe espresoaren lehen makina modernoa patentatu zuen. Makina hura Turingo Erakusketa Orokorrean aurkeztu zuten urte hartan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240517-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240517 SUMMARY:1930/5/17 DESCRIPTION:1930/5/17. Christiane Bonnelle fisikaria jaio zen. Aitzindaria izan zen X izpien espektroskopian. Lantanidoei eta aktinidoei buruz ikerketak egin zituen\, bai eta solido/solido interfazeei buruz ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240518-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240518 SUMMARY:2024/5/18 DESCRIPTION:2024/5/18. Landareekiko Liluraren Eguna. Botanikak\, nekazaritzak eta landare-jatorriko elikagaien ekoizpen jasangarriak jendea erakartzea du helburu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240519-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240519 SUMMARY:1974/5/19 DESCRIPTION:1974/5/19. Rubik kuboa sortu zen. Harekin\, Ernö Rubik eskultore eta arkitektura-irakasleak objektu mekaniko manipulagarri bat eraiki nahi zuen\, bere ikasleei laguntzeko hiru dimentsioko geometria hobeto ulertzen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240520-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240520 SUMMARY:1878/5/20 DESCRIPTION:1878/5/20. Blas Cabrera fisikaria jaio zen. Ikasketak Zabaltzeko Batzordearen Ikerketa Fisikoen Laborategia zuzendu zuen\, eta erreferente handia da magnetismoaren arloan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240521-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240521 SUMMARY:1860/5/21 DESCRIPTION:1860/5/21. Willem Einthoven medikua jaio zen. Nobel Saria jaso zuen elektrokardiografoaren garapenean eta aplikazio klinikoan egindako ekarpen handiengatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240522-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240522 SUMMARY:2024/5/22 DESCRIPTION:2024/5/22. Dibertsitate Biologikoaren Nazioarteko Eguna. Helburua da herritarrak eta estatuak biodibertsitateari buruzko gaien inguruan informatzea eta kontzientziatzea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240523-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240523 SUMMARY:2009/5/23 DESCRIPTION:2009/5/23. M. Ann Chapman limnologoa hil zen. Antartikara egindako espedizio zientifiko bat zuzendu zuen lehen emakumea izan zen. Haren omenez jarri zioten izena Antartikako Chapman lakuari. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240524-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240524 SUMMARY:1789/5/24 DESCRIPTION:1789/5/24. Betsi Cadwaladr erizaina jaio zen. Bidaia-ontzietan hasi zen erizain gisa lanean\, eta gero Krimeako Gerran\, Florence Nightingalerekin batera. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240525-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240525 SUMMARY:1947/5/25 DESCRIPTION:1947/5/25. Catherine Gody Wolf psikologo eta konputazioan aditua jaio zen. Ehundik gora ikerketa-artikulu idatzi zituen pertsona/konputagailua elkarreraginaren eta adimen artifizialaren arloetan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240526-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240526 SUMMARY:1946/5/26 DESCRIPTION:1946/5/26. Leslie C. Aiello paleoantropologoa jaio zen. Peter Wheelerrekin batera ehun garestiaren hipotesia garatu zuen giza garunak eboluzioan zehar hartu zuen tamaina handia azaltzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240527-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240527 SUMMARY:2021/5/27 DESCRIPTION:2021/5/27. María Teresa Miras Portugal hil zen\, Espainian Errege Akademia baten buru izan zen lehen emakumea. Nukleotidoen hartzaileak eta gaixotasun neurodegeneratiboetan duten eragina aztertu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240528-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240528 SUMMARY:2023/5/28 DESCRIPTION:2023/5/28. Harald zur Hausen mediku eta Nobel sariduna hil zen. Deskubritu zuen giza papilomaren birusa zela umetoki-lepoko minbiziaren kausa nagusia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240529-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240529 SUMMARY:1919/5/29 DESCRIPTION:1919/5/29. Eguzki-eklipse batean\, Albert Einsteinen erlatibitatearen teoria enpirikoki berretsi zuen esperimentua egin zuen Arthur Eddington astrofisikariak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240530-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240530 SUMMARY:1975/5/30 DESCRIPTION:1975/5/30. Europako Espazio Agentzia (ESA) sortzeko hitzarmena sinatu zen. Satelite bidezko zientzia-programak abiaraztea da haren helburu nagusia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240531-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240531 SUMMARY:1995/5/31 DESCRIPTION:1995/5/31. Emilio García Gómez filologo eta arabista hil zen\, Granadako Arabiar Ikasketen Eskolako lehen zuzendaria. Komunikazio eta Humanitateen Asturiasko Printzesa saria jaso zuen 1992an. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240601-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240601 SUMMARY:1924/6/1 DESCRIPTION:1924/6/1. Pasteur Institutuak tuberkulosiaren aurkako BCG txertoa ekoizteko eta doan banatzeko lehen zentroa sortu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240602-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240602 SUMMARY:1945/6/2 DESCRIPTION:1945/6/2. Maria Rosa Miracle ekologo eta limnologo aitzindaria jaio zen. Ekologiako lehen emakume katedraduna izan zen Espainian (1981) eta Espainiako Limnologia Elkarteko lehen presidentea (1993-2002). ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240603-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240603 SUMMARY:1906/6/3 DESCRIPTION:1906/6/3. Benjamin Bowden diseinatzaile industriala jaio zen. Berrikuntza handiak egin zituen automobilen eta bizikleten industrian. Spacelander bizikleta futurista da haren diseinu ezagunena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240604-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240604 SUMMARY:1945/6/4 DESCRIPTION:1945/6/4. Mario Rizzetto birologoa jaio zen. Delta antigenoa identifikatu zuen\, agente biriko berri baten\, hauxe da\, delta hepatitisaren birusaren (VHD) osagai proteikoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240605-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240605 SUMMARY:1891/6/5 DESCRIPTION:1891/6/5. Hélène Sparrow mediku eta bakteriologoa jaio zen. Osasun publikoaren tratamenduan aitzindaria izan zen maila globalean\, eta tifusaren aurkako lehen txertoa garatzen lan egin zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240606-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240606 SUMMARY:1959/6/6 DESCRIPTION:1959/6/6. Francisco Bozinovic biologoa jaio zen. Biologia integratiboaren kontzeptua garatu zuen. Dromiciops bozinovici mendiko tximino espezieari bere omenez jarri zioten izen hori. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240607-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240607 SUMMARY:1907/6/7 DESCRIPTION:1907/6/7. Arturo Belleza Rotor medikua jaio zen. Rotor sindromea deskribatu zuen. Gaixotasun hereditario onbera da\, eta bilirrubina-kontzentrazio handiak sortzen ditu odolean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240608-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240608 SUMMARY:1966/6/8 DESCRIPTION:1966/6/8. Lynn Margulisek bere On the Origin of Mitosing Cells lana bidali zuen argitaratzeko. Biologo hau mundu osoan da ezaguna zelula eukariotoen jatorriari buruz egin zituen ikerketengatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240609-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240609 SUMMARY:1994/6/9 DESCRIPTION:1994/6/9. Emakume Informatikarien Grace Hopper egunaren ospakizunaren lehen edizioa egin zen. Anita Borg zientzialariak sustatua\, emakume informatikarien munduko bilera handiena da. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240610-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240610 SUMMARY:1914/6/10 DESCRIPTION:1914/6/10. Margot Becke-Goehring kimikaria jaio zen. Oso nabarmena da tetrasufre-tetranitruroari (S4N4) buruz egin zuen lana. Gainera\, heptasulfuro imida (S7NH) aurkitu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240611-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240611 SUMMARY:1860/6/11 DESCRIPTION:1860/6/11. Mary J. Rathbun itsas zoologoa jaio zen. Smithsonian Institutuan lan egin zuen\, eta bertan itsas ornogabeak aztertu eta katalogatu zituen\, espezie berri ugari deskribatuz. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240612-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240612 SUMMARY:1899/6/12 DESCRIPTION:1899/6/12. Fritz Albert Lipmann biokimikaria jaio zen. A koentzimaren aurkitzaileetako bat izan zen. Horregatik\, Fisiologia edo Medikuntzako Nobel saria jaso zuen\, Hans Adolf Krebsekin batera. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240613-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240613 SUMMARY:1870/6/13 DESCRIPTION:1870/6/13. Jules Bordet mikrobiologoa jaio zen. Bordetella pertussis bakterioa aurkitu zuen\, kukutxeztula sortzen duena\, goiko arnasbideetako arnas-gaixotasun oso akutua. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240614-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240614 SUMMARY:1868/6/14 DESCRIPTION:1868/6/14. Karl Landsteiner biologoa jaio zen. Odol-taldeak aurkitu eta identifikatu zituen\, eta Nobel Saria jaso zuen horregatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240615-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240615 SUMMARY:2009/6/15 DESCRIPTION:2009/6/15. Wolfson Saria jaso zuen Winifred Mary Beardek\, zibilizazio erromatarren azterketan adituak. Dibulgatzaile handi honen liburuek publiko zabalari hurbildu dizkiote klasikoak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240616-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240616 SUMMARY:1869/6/16 DESCRIPTION:1869/6/16. Henry Roscoe kimikariak lehen aldiz iragarri zuen banadio puruaren isolamendua. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240617-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240617 SUMMARY:1596/6/17 DESCRIPTION:1596/6/17. Willem Barentsz kartografo eta esploratzaile holandarrak Spitsbergen artxipelago artikoa aurkitu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240618-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240618 SUMMARY:1987/6/18 DESCRIPTION:1987/6/18. Michael Parizak eta kolaboratzaileek bidali zuten artikulu zientifikoan lehen aldiz deskribatu zen hausnarkarien gantzetan dagoen azido linoleiko konjugatuak duen eragin antikartzinogenikoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240619-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240619 SUMMARY:1893/6/19 DESCRIPTION:1893/6/19. Thérèse Tréfouël kimikaria jaio zen. Sulfamiden propietate terapeutikoen aurkitzaileetako bat izan zen\, eta prontosilarekin hasi zen\, hau da\, ekintza bakterizida handiko lehen sintesi-farmakoarekin. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240620-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240620 SUMMARY:1938/6/20 DESCRIPTION:1938/6/20. María Luisa Aguilar Hurtado astronomoa jaio zen. Peruko lehen astronomo profesionala izan zen\, eta Astronomia eta Astrofisika Seminarioa sortu eta zuzendu zuen bertan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240621-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240621 SUMMARY:1886/6/21 DESCRIPTION:1886/6/21. 22 urte besterik ez zituela\, Odón de Buenek Espainiako lehen ozeanografia-laborategia sortu zuen. "La Blanca" fragatan jarri zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240622-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240622 SUMMARY:1956/6/22 DESCRIPTION:1956/6/22. Tsung Dao Lee eta Chen Ning fisikariek proposatu zuten partikula batzuk ezkerrak zirela (haien momentu angeluarrak abiaduraren kontrako norabidean seinalatzen du) eta beste batzuk\, berriz\, eskuinak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240623-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240623 SUMMARY:1915/6/23 DESCRIPTION:1915/6/23. Jane Hamilton Hall fisikaria jaio zen. Lehen erreaktore nuklearra\, Clementine\, eraikitzeko eta abiarazteko lanak gainbegiratu zituen. Erreaktoreak merkurioa erabiltzen zuen hozteko eta plutonioa erregai metaliko gisa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240624-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240624 SUMMARY:1972/6/24 DESCRIPTION:1972/6/24. Dolors Planasek bere doktore-tesia defendatu zuen: Limnología del lago Banyoles: distribución del fitoplancton. Hala\, Espainian ekologian doktore izan zen lehen emakumea izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240625-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240625 SUMMARY:2011/6/25 DESCRIPTION:2011/6/25. Annie Easley informatikari eta matematikaria hil zen. NASAren Centaur suzirientzako softwarearen garapenean egindako lanagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240626-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240626 SUMMARY:1274/6/26 DESCRIPTION:1274/6/26. Nasir al-Din al-Tusi hil zen. Trigonometria matematika puruetatik aparteko diziplina gisa hartu zuen lehen matematikaritzat hartu da. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240627-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240627 SUMMARY:1895/6/27 DESCRIPTION:1895/6/27. Dorothy Stuart Russell patologoa jaio zen. Aitzindaria izan zen garuneko tumoreak aztertzeko ehunen hazkuntzan eta mundu osoan ezaguna neuroonkologiaren arloan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240628-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240628 SUMMARY:1824/6/28 DESCRIPTION:1824/6/28. Paul Broca mediku\, anatomista eta antropologoa jaio zen. Hizkeraren erdigunea –Broca eremua– aurkitu zuen paziente afasikoetan\, bai eta garuneko hainbat atalek funtzio desberdinak dituztela ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240629-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240629 SUMMARY:1916/6/29 DESCRIPTION:1916/6/29. Ľudmila Pajdušáková eguzki-astronomoa jaio zen. Aldizkako eta ez-aldizkako zenbait kometa aurkitu zituen: 45P/Honda-Mrkos-Pajdušáková\, C/1946 K1\, C/1951 C1 eta C/1953 X1. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240630-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240630 SUMMARY:1929/6/30 DESCRIPTION:1929/6/30. Peter J. Van Soest zientzialaria jaio zen. Goitik behera irauli zuen zuntz-elikagaiek ganadu hausnarkariarentzako duten nutrizio-balioa neurtzeko ikertzaileek erabiltzen zuten modua. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240701-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240701 SUMMARY:1903/7/1 DESCRIPTION:1903/7/1. Gladys Anderson Emerson biokimikari eta nutrizionista jaio zen. Herbert Evans eta Oliver Emersonekin batera E bitamina garbia isolatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240702-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240702 SUMMARY:1936/7/2 DESCRIPTION:1936/7/2. Donald Palmquist animalien nutrizioan ikertzailea jaio zen. Metabolismo lipidikoan aditua zen\, eta esne-behien elikadura hobetzeko estrategia berriak landu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240703-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240703 SUMMARY:1887/7/3 DESCRIPTION:1887/7/3. Hendrika Johanna van Leeuwen fisikaria jaio zen. Magnetismoaren teoriari egindako ekarpen goiztiarrengatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240704-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240704 SUMMARY:1475/7/4 DESCRIPTION:1475/7/4. Antonio de Nebrija gramatikari eta humanistak kontratua sinatu zuen Salamancako Unibertsitateko irakurle gisa. Bertan egunean bi ikasgai emateko konpromisoa hartu zuen: Elokuentzia eta Poesia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240705-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240705 SUMMARY:1871/7/5 DESCRIPTION:1871/7/5. Miguel Asín Palacios arabista jaio zen. Filosofia islamiarra aztertu zuen\, bai eta kultura islamiarra eta kultura kristaua lotu zituzten harremanak ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240706-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240706 SUMMARY:1998/7/6 DESCRIPTION:1998/7/6. Martera bidali zuten Nozomi zunda japoniarra. Sistema elektrikoan izandako akats batzuen ondorioz\, ezinezkoa izan zen planeta horren orbitara iristea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240707-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240707 SUMMARY:1924/7/7 DESCRIPTION:1924/7/7. Jean Valentine kode deszifratzailea jaio zen. Bigarren Mundu Gerran\, Bletchley Parken lan egin zuen kode matematikoak deszifratzen\, komunikazio alemaniarrak atzemateko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240708-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240708 SUMMARY:1900/7/8 DESCRIPTION:1900/7/8. George Antheil pianista jaio zen. Hedy Lamarr ingeniari eta aktorearekin batera\, distantzia luzeko haririk gabeko komunikazio-sistema bat patentatu zuen\, wifiaren aitzindaritzat jotzen dena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240709-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240709 SUMMARY:1879/7/9 DESCRIPTION:1879/7/9. Carlos Chagas medikua jaio zen. Gaixotasun infekzioso berri bat aurkitu zuen\, tripanosomiasi amerikarra\, eta haren patogenoa\, bektorea\, adierazpen klinikoak eta epidemiologia deskribatu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240710-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240710 SUMMARY:1891/7/10 DESCRIPTION:1891/7/10. Edith Hinkley Quimby fisikari eta ikertzaile medikoa jaio zen. Pazienteen ehunetan erradiazio-kantitatearen banaketa zehaztu zuen lehen pertsonetako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240711-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240711 SUMMARY:1987/7/11 DESCRIPTION:1987/7/11. NBEk egindako kalkuluen arabera\, Lurra planeta bost mila milioi biztanlera iritsi zen egun hartan. Gaur egun zortzi mila milioitik gora ditu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240712-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240712 SUMMARY:1913/7/12 DESCRIPTION:1913/7/12. Mildred Cohn biokimikaria jaio zen. Aitzindaria izan zen erresonantzia magnetiko nuklearra erabiltzen erreakzio entzimatikoak aztertzeko\, bereziki adenosin trifosfatoan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240713-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240713 SUMMARY:1981/7/13 DESCRIPTION:1981/7/13. Niveen Khashab kimikaria jaio zen. Material hibrido adimendunetan eta zelula barneko jarduera antioxidatzailea monitorizatzeko tekniketan egindako lan berritzaileagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240714-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240714 SUMMARY:1911/7/14 DESCRIPTION:1911/7/14. Gertrude Scharff Goldhaber fisikaria jaio zen. Neutroi-protoi eta neutroi-nukleo erreakzioen sekzio eraginkorrak aztertu zituen\, bai eta gamma erradiazioaren emisioa eta nukleoek xurgatzea ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240715-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240715 SUMMARY:1915/7/15 DESCRIPTION:1915/7/15. Albert Ghiorso kimikaria jaio zen. Amerizioa\, kurioa\, berkelioa\, kalifornioa\, einstenioa\, fermioa\, mendelebioa\, nobelioa\, lawrentzioa\, rutherfordioa\, dubnioa eta seaborgioa aurkitu zituen lankidetzan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240716-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240716 SUMMARY:1969/7/16 DESCRIPTION:1969/7/16. Apollo 11 misio espazial historikoa aireratu zen. Handik lau egunera\, Neil Armstrongek eta Buzz Aldrinek Ilargiaren gainazalean jarri zuten oina\, Michael Collins aginte-moduluan hegan ari zen bitartean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240717-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240717 SUMMARY:1959/7/17 DESCRIPTION:1959/7/17. Paranthropus boisei hominidoaren lehen aztarna ezagunak aurkitu zituen Mary Leakey antropologoak. Aurkikuntza hura Olduvai arroilan egin zen (Tanzaniako Errepublika Batua). ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240718-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240718 SUMMARY:1905/7/18 DESCRIPTION:1905/7/18. Mary Sears jaio zen\, II. Mundu Gerran AEBtako Itsas Armadako lehen ozeanografia-unitateko komandantea. Zientzialari gisa\, ozeanografia modernoaren oinarriak ezarri zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240719-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240719 SUMMARY:1927/7/19 DESCRIPTION:1927/7/19. María Josefa Wonenburger Planells matematikaria jaio zen\, talde-teorian eta Lieren aljebren teorian ikertzailea. Fullbright beka lortu zuen lehen emakume espainiarra izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240720-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240720 SUMMARY:1890/7/20 DESCRIPTION:1890/7/20. Julie Marie Vinter Hansen astronomoa jaio zen. Oso ezaguna izan zen planeta txikien eta kometen orbiten kalkulu zehatzengatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240721-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240721 SUMMARY:1904/7/21 DESCRIPTION:1904/7/21. Transiberiar trenbidea inauguratu zen. Haren linea nagusiak 9.288 km ditu eta Mosku eta Vladivostok lotzen ditu\, Japoniako itsasoan. Erronka handia izan zen garai hartako ingeniarientzat. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240722-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240722 SUMMARY:2024/7/22 DESCRIPTION:2024/7/22. Pi-ren Hurbilketa Eguna. 22/7 frakzioa 4\,1428... da\, beraz\, gaur da π zenbakira gehien hurbiltzen den urteko eguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240723-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240723 SUMMARY:1852/7/23 DESCRIPTION:1852/7/23. Martina Castells i Ballespí medikua jaio zen. Espainian Medikuntzan matrikulatu (1877) eta lizentziatu (1882) zen lehen hiru emakumeetako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240724-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240724 SUMMARY:1918/7/24 DESCRIPTION:1918/7/24. Picos de Europa (Europako Mendien) mendebaldeko mendigunea Espainiako lehenengo naturagune babestu bihurtu zen\, "Covadongako Mendiko Parke Nazionala" izenarekin. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240725-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240725 SUMMARY:2022/7/25 DESCRIPTION:2022/7/25. Gretchen C. Daily ekologo eta irakasleak Ekologiako Ramon Margalef Ekologia Saria jaso zuen. Erabakiak hartzean naturaren balioak aintzat hartzeagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240726-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240726 SUMMARY:1857/7/26 DESCRIPTION:1857/7/26. La Felgueran (Asturias) Duro y Compañía fabrikaren obrak hasi ziren. Espainiako siderurgia-zentro garrantzitsuena izatera iritsi zen. Hispania Nostraren Ondarearen Zerrenda Gorrian dago. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240727-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240727 SUMMARY:1907/7/27 DESCRIPTION:1907/7/27. Irene Fischer matematikaria jaio zen. Mercury eta Apolo misio espazialen urrezko aroan geodesiaren alorrean nazioartean ospe handia lortu zuen zientzialarietako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240728-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240728 SUMMARY:2024/7/28 DESCRIPTION:2024/7/28. Hepatitisaren Munduko Eguna. Helburua da hepatitis birikoei buruz kontzientziatzea. Gibela hazi eta gibeleko gaixotasun larriak eta gibeleko minbizia eragiten dituzte hepatitisek. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240729-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240729 SUMMARY:1994/7/29 DESCRIPTION:1994/7/29. Dorothy Crowfoot Hodgkin Nobel sariduna hil zen. Penizilinaren eta intsulinaren molekulen hiru dimentsioko egitura zehaztu zuen. 3D egitura funtsezkoa da haien funtzioak ulertzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240730-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240730 SUMMARY:1916/7/30 DESCRIPTION:1916/7/30. Albert Neisser medikua hil zen. Neisseria gonorrhoeae bakterioa aurkitu zuen\, gonorrea\, sexu-transmisioko infekzioa sortzen duen eragilea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240731-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240731 SUMMARY:1904/7/31 DESCRIPTION:1904/7/31. Thomas Lecky agronomoa jaio zen. Behien hazkuntzari eta hobekuntzari buruz egin zituen ikerketek arraza berriak ekarri zituzten\, Jamaikako baldintza klimatikoetara ongi egokitzen zirenak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240801-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240801 SUMMARY:1818/8/1 DESCRIPTION:1818/8/1. Maria Mitchell astronomo eta liburuzaina jaio zen. Mitchell kometa aurkitu zuen\, eta astronomo profesional gisa lan egiteagatik nazioartean ezagun egin zen lehen emakumea izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240802-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240802 SUMMARY:1922/8/2 DESCRIPTION:1922/8/2. Jordi Sabater Pi primatologoa jaio zen. Animalien jokabideak aztertzen aditua zen\, eta hainbat espezieren portaera kulturalak zehatz azaldu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240803-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240803 SUMMARY:1959/8/3 DESCRIPTION:1959/8/3. Kōichi Tanaka ingeniari kimikoa jaio zen. Makromolekulak masa-espektrometriaren bidez identifikatzeko eta egiturak aztertzeko metodoak garatzeagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240804-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240804 SUMMARY:1906/8/4 DESCRIPTION:1906/8/4. Eugen Schuhmacher zoologoa jaio zen. Aitzindarietako bat izan zen animaliei buruzko dokumentalen arloan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240805-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240805 SUMMARY:1872/8/5 DESCRIPTION:1872/8/5. Oswaldo Cruz zientzialaria jaio zen. Brasilen gaixotasun tropikalak aztertzen aitzindaria izan zen\, eta biziki lan egin zuen gaixotasun horiek kontrolatzen eta desagerrarazten. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240806-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240806 SUMMARY:1905/8/6 DESCRIPTION:1905/8/6. María Montserrat Capdevila d 'Oriola matematikaria jaio zen. 1931n\, Bartzelonako Unibertsitateko lehen unibertsitate-irakasle matematikaria bihurtu zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240807-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240807 SUMMARY:1735/8/7 DESCRIPTION:1735/8/7. Claudine Picardet itzultzaile zientifikoa jaio zen. Gutxienez lau hizkuntzatatik (suediera\, ingelesa\, alemana eta italiera\, eta agian latina) hogei bat kimikari eta mineralogistaren lanak itzuli zituen frantsesera. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240808-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240808 SUMMARY:1901/8/8 DESCRIPTION:1901/8/8. Miriam Friedman Menkin biologoa jaio zen. In vitro ernalketa ikertu zuen eta giza gorputzetik kanpo obulu bat ernaltzea lortu zuen lehen pertsona izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240809-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240809 SUMMARY:1927/8/9 DESCRIPTION:1927/8/9. Marvin Minsky jaio zen. Adimen artifizialaren gurasoetako bat da\, eta Massachusettseko Teknologia Institutuko (MIT) adimen artifizialeko laborategiaren sortzaileetako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240810-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240810 SUMMARY:1943/8/10 DESCRIPTION:1943/8/10. Frances Northcutt ingeniaria jaio zen. Apolo 13 misioan\, oxigeno-tanke baten leherketaren ondoren\, programa informatiko batean lan egin zuen astronautak Lurrera onik itzul zitezen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240811-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240811 SUMMARY:1956/8/11 DESCRIPTION:1956/8/11. Pierre-Louis Lions matematikaria jaio zen. Ekuazioen teoria deribatu partzial ez-linealetan aztertzeagatik eta Boltzmannen ekuazioari soluzio osoa aurkitzeagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240812-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240812 SUMMARY:1919/8/12 DESCRIPTION:1919/8/12. Margaret Burbidge astrofisikaria jaio zen. Izar-nukleosintesia azaltzen parte hartzeaz gain\, quasarrak eta galaxiak ikertu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240813-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240813 SUMMARY:1913/8/13 DESCRIPTION:1913/8/13. Harry Brearley metalurgialariak lehen altzairu herdoilgaitza lortu zuen. Altzairua eta kromoa nahastu\, eta mikroskopioan aztertzeko azidoarekin tratatzean\, erasoarekiko erresistenteak zirela ikusi zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240814-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240814 SUMMARY:1848/8/14 DESCRIPTION:1848/8/14. Margaret Lindsay Huggins astronomoa jaio zen. William Huggins astronomoarekin batera\, espektroskopian aitzindaria izan zen\, eta Atlas of Representative Stellar Spectra (1899) argitaratu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240815-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240815 SUMMARY:1881/8/15 DESCRIPTION:1881/8/15. Elisabeth Schieman genetista jaio zen. Zereal garrantzitsuen (garia eta garagarra\, esaterako) erlazio ebolutiboei buruz egin zituen lanek eragin handia dute gaur egungo landare-biologian. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240816-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240816 SUMMARY:1884/8/16 DESCRIPTION:1884/8/16. Hugo Gernsback idazlea jaio zen\, zientzia-fikzioaren aitzindaria. Patente ugari lortu zituen\, hala nola irratian soinua hobeto hartzeko tresna bat edo argizaririk gabe depilatzeko metodo bat. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240817-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240817 SUMMARY:1902/8/17 DESCRIPTION:1902/8/17. Magda Staudinger biologo eta kimikaria jaio zen. Hermann Staudingerrekin batera\, makromolekulen egitura kimikoa eta biologian dituzten aplikazioak aztertu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240818-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240818 SUMMARY:1955/8/18 DESCRIPTION:1955/8/18. Taher Elgamal kriptologoa jaio zen. SSL protokoloaren garapenean lan egiteaz gain\, logaritmo diskretuaren kalkuluaren konplexutasunean oinarritutako sinadura digitalaren eskema deskribatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240819-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240819 SUMMARY:1830/8/19 DESCRIPTION:1830/8/19. Julius Lothar Meyer kimikari eta medikua jaio zen. 1870ean lege periodikoaren aurkikuntza aurkeztu zuen. Lege horren arabera\, elementuen propietateak masa atomikoaren funtzio periodikoak dira. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240820-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240820 SUMMARY:1970/8/20 DESCRIPTION:1970/8/20. Nazioarteko Astronomia Batasunak Sofia Kovalevskaya izena jarri zion Ilargiaren krater bati. Ohore egin zion horrela erromani etniako matematikari errusiar ospetsu horri. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240821-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240821 SUMMARY:1973/8/21 DESCRIPTION:1973/8/21. Sergei Mikhailovitx Brin informatikaria jaio zen. Larry Pagerekin batera\, Google sortu zuen 1996an\, biak konputazio zientzietako graduondoko ikasleak zirenean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240822-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240822 SUMMARY:1949/8/22 DESCRIPTION:1949/8/22. Mary E. Power ekologoa jaio zen. Aitzindaria da ibaietako sare trofikoak aztertzen\, eta\, besteak beste\, arrainen\, hegaztien\, ornogabeen eta algen arteko elkarreraginak aztertu ditu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240823-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240823 SUMMARY:1982/8/23 DESCRIPTION:1982/8/23. Chanda Prescod-Weinstein partikulen kosmologo teoriko eta fisikoa jaio zen. Besteak beste\, axioa materia ilunaren osagai gisa\, edo inflazio kosmikoa ikertu ditu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240824-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240824 SUMMARY:2006/8/24 DESCRIPTION:2006/8/24. Christian Ewert artearen historialaria eta arkitektura andalustarraren ikertzaile hoberenetakoa jaio zen. Medina Azaharatik Zaragozako Aljaferia jauregiraino hartzen duten azterlan nabarmenak egin zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240825-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240825 SUMMARY:1884/8/25 DESCRIPTION:1884/8/25. Nathalie Demassieux kimikaria jaio zen. Berunezko gatz halogeno konplexuak eta sulfato bikoitzen deshidratazioa aztertu zituen\, eta ondare handia utzi zuen irakaskuntzaren eta dibulgazioaren alorretan ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240826-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240826 SUMMARY:1873/8/26 DESCRIPTION:1873/8/26. Lee De Forest jaio zen. Triodoa deskubritu zuen\, soinu-uhinak anplifikatu eta bolumena kontrolatzen zuena. Esate baterako\, gitarra elektrikoetan erabilitako audio-anplifikagailuaren aurrekoa izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240827-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240827 SUMMARY:1858/8/27 DESCRIPTION:1858/8/27. Giuseppe Peano matematikari eta logikoa jaio zen. Bere lana lagungarria izan zen logika matematikoan eta zenbakien teorian\, eta hari zor zaio Peanoren kurba deiturikoa\, planoa betetzen duen kurbaren lehen adibidea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240828-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240828 SUMMARY:1859/8/28 DESCRIPTION:1859/8/28. Erregistratutako eguzki-ekaitz indartsuena hasi zen. Distira izugarria egin zuen aurora borealak\, eta leku urrunetan ikusi ahal izan zen\, adibidez Japonian\, Floridan eta baita Espainian ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240829-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240829 SUMMARY:1989/8/29 DESCRIPTION:1989/8/29. Peter Scott ornitologo eta kontserbazionista hil zen. Naturarentzako Mundu Funtsa (WWF) sortzen lagundu zuen eta haren logotipo ezaguna diseinatu zuen\, panda hartza. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240830-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240830 SUMMARY:2013/8/30 DESCRIPTION:2013/8/30. Science aldizkariak argitaratu zuen Bristol\, Calgary eta Urbinoko Unibertsitateetako ikertzaileek Groenlandiako arroila handia aurkitu zutela. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240831-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240831 SUMMARY:1949/8/31 DESCRIPTION:1949/8/31. David Politzer fisikari teorikoa jaio zen. David J. Gross eta Frank Wilczekekin batera\, Fisikako Nobel saria jaso zuen kromodinamika kuantikoan askatasun asintotikoa aurkitzeagatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240901-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240901 SUMMARY:1959/9/1 DESCRIPTION:1959/9/1. Anne Szarewski medikua jaio zen. Frogatu zuen\, tratamendurik gabe\, zerbixeko patologien lehen zantzuek desagertzeko aukera handiagoa zutela emakumeek erretzeari uzten bazioten. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240902-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240902 SUMMARY:1883/9/2 DESCRIPTION:1883/9/2. Rudolf Weigl immunologoa jaio zen. Tifusaren aurkako txertoa egin zuen\, gaixotasun horren aurka eragina izan zuen lehena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240903-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240903 SUMMARY:1814/9/3 DESCRIPTION:1814/9/3. James Joseph Sylvester matematikaria jaio zen. Matrizeen\, aldaezin aljebraikoen\, zenbakien\, partizioen eta konbinatoriaren teorietan lagundu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240904-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240904 SUMMARY:1929/9/4 DESCRIPTION:1929/9/4. Elizabeth Roemer astronomoa jaio zen. Beste lorpen batzuen artean\, 1975ean Temisto aurkitu zuen\, Jupiterren satelitea\, Charles T. Kowalekin batera. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240905-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240905 SUMMARY:1908/9/5 DESCRIPTION:1908/9/5. Josue de Castro mediku eta aktibista jaio zen. FAO erakundeko buru izan zen. Bere lan ezagunena Geopolítica del hambre da\, non desnutrizioaren arazoaren konplexutasunari buruz argibideak ematen dituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240906-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240906 SUMMARY:1952/9/6 DESCRIPTION:1952/9/6. Ida A. Bengtson bakteriologoa hil zen. Organismo anaerobioak ikertu zituen\, eta Clostridium botulinum\, toxina botulinikoa sortzen duen baziloa\, sailkatzeko egin zuen lanagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240907-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240907 SUMMARY:1917/9/7 DESCRIPTION:1917/9/7. John Cornforth kimikaria jaio zen. 1975ean Kimikako Nobel saria jaso zuen entzimatikoki katalizatutako erreakzioen estereokimikan egindako lanagatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240908-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240908 SUMMARY:1903/9/8 DESCRIPTION:1903/9/8. Marthe Louise Vogt farmakologoa jaio zen. Ekarpen garrantzitsuak egin zituen neurotransmisoreek burmuinean duten eginkizuna ulertzeko\, batez ere epinefrinak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240909-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240909 SUMMARY:1788/9/9 DESCRIPTION:1788/9/9. Segismundo Malats eta Hipolito Estevez albaitariek Espainian albaitaritza-medikuntzako bi eskola sortzeko plana egiteko enkargua jaso zuten\, bata Madrilen eta bestea Kordoban. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240910-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240910 SUMMARY:1749/9/10 DESCRIPTION:1749/9/10. Émilie du Châtelet matematikari eta fisikaria hil zen. Isaac Newtonen lanak frantsesera itzuli zituen eta haren teoriak zabaldu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240911-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240911 SUMMARY:1911/9/11 DESCRIPTION:1911/9/11. Elke Mackenzie botanikaria jaio zen. Likenen azterketan espezializatu zen eta poloetako esplorazio emankorrak egiteagatik nabarmendu zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240912-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240912 SUMMARY:2004/9/12 DESCRIPTION:2004/9/12. Mallorca uharteak adopziozko seme izendatu zuen Odón de Buen. Espainiako Ozeanografia Institutuaren sortzailea den naturalista ospetsu horren ondarea berreskuratzen ari dira azken urteotan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240913-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240913 SUMMARY:1924/9/13 DESCRIPTION:1924/9/13. Chana Malogolowkin-Cohen genetista jaio zen. Aitzindaria izan zen Brasilen fruta-euliaren genetika aztertzen eta eltxoen bidez birusen transmisioa saihesteko tekniketan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240914-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240914 SUMMARY:1959/9/14 DESCRIPTION:1959/9/14. Lunik 2 zundak ilargiaren kontra jotzeko helburua bete zuen\, zehazki Mare Imbriumen\, jaurti eta bi egunera. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240915-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240915 SUMMARY:1924/9/15 DESCRIPTION:1924/9/15. Thereminaren patentea onartu zen\, kontaktu fisikorik gabe kontrolatzen den musika-tresna elektronikoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240916-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240916 SUMMARY:1885/9/16 DESCRIPTION:1885/9/16. Karen Horney psikologoa jaio zen. Aitzindaria izan zen psikologia feministan\, eta bere teoriek zalantzan jarri zituzten Sigmund Freuden planteamendu tradizional batzuk. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240917-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240917 SUMMARY:1952/9/17 DESCRIPTION:1952/9/17. Anita Harding neurologoa jaio zen. Giza gaixotasunetan DNA mitokondrialaren lehen mutazioa aurkitu zuen taldekidea. Ehun heteroplasmatikoaren kontzeptua zehaztu zuen DNA mitokondrial mutantean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240918-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240918 SUMMARY:1928/9/18 DESCRIPTION:1928/9/18. Lehenengo aldiz egin zuen hegan Graf Zeppelin dirigibleak. Bere garaiko aireontzi handiena izan zen\, 236\,6 metroko luzerarekin. 600 hegaldi baino gehiago egin zituen\, Artikora egindako ikerketa-hegaldia barne. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240919-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240919 SUMMARY:2008/9/19 DESCRIPTION:2008/9/19. Pirinioetako lehen mapa geologiko osoa aurkeztu zuten Espainiako Geologia eta Meatzaritza Institutuak (IGME) eta haren baliokide frantsesak (BGRM). ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240920-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240920 SUMMARY:1910/9/20 DESCRIPTION:1910/9/20. Dorothy Vaughan matematikaria jaio zen. Fortran programazio-hizkuntzan aditua zen. West Area Computers zuzendu zuen\, matematika-heziketa zuten emakume afroamerikarrez osatutako talde bereizia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240921-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240921 SUMMARY:1919/9/21 DESCRIPTION:1919/9/21. Mario Bunge fisikari eta zientziaren filosofoa jaio zen. Oso kritikoa izan zen sasizientziaren aurka\; homeopatia\, psikoanalisia\, mikroekonomia neoklasikoa eta praxeologia sartu zituen haren barnean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240922-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240922 SUMMARY:1940/9/22 DESCRIPTION:1940/9/22. Teresa Mendizabal fisikaria jaio zen. Lurraren higadura\, lurren degradazioa eta basamortutzea ikertu zituen. Desertifikazioaren aurkako aditu gisa jardun zuen Nazio Batuentzat. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240923-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240923 SUMMARY:1902/9/23 DESCRIPTION:1902/9/23. Su Buqing matematikaria jaio zen. Batez ere\, espazio orokorraren geometria diferentzialean egindako lorpenengatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240924-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240924 SUMMARY:1870/9/24 DESCRIPTION:1870/9/24. Georges Claude kimikari eta fisikaria jaio zen. Airea likidotzeko sistema bat eta neoizko lanpara asmatu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240925-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240925 SUMMARY:1773/9/25 DESCRIPTION:1773/9/25. Agostino Bassi entomologoa jaio zen. Muskardina\, zeta-harrari eraso egiten dion gaixotasuna\, ikertzeagatik da ezaguna. Gaixotasun infekziosoen teoria germinalaren aitzindaria izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240926-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240926 SUMMARY:1916/9/26 DESCRIPTION:1916/9/26. Margaret M. Smith iktiologoa jaio zen. Munduko ilustratzaile naturalistarik garrantzitsuenetako bat izateaz gain\, arrain-espezie ugari deskribatu zituen Hegoafrikako kostaldean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240927-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240927 SUMMARY:2017/9/27 DESCRIPTION:2017/9/27. Ben Barres hil zen\, neurobiologoa eta Stanfordeko Medikuntza Fakultateko irakaslea. Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionalean sartu zen lehen trans pertsona izan zen (2013). ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240928-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240928 SUMMARY:1959/9/28 DESCRIPTION:1959/9/28. Margarita del Val birologo eta immunologoa jaio zen. Txertoen eta berrogeialdien eraginkortasunaren defendatzaile handienetako bat izan zen SARS-CoV-2 (COVID-19) pandemiaren garaian. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240929-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240929 SUMMARY:1899/9/29 DESCRIPTION:1899/9/29. László Bíró asmatzailea jaio zen\, Ladislao Biro izenez ere ezaguna. Hainbat tresna patentatu zituen\, hala nola arropa garbitzeko makina bat edo lurrinontzi bat\, baina boligrafoa da mundu mailan gehien ezagutzen dena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20240930-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20240930 SUMMARY:2021/9/30 DESCRIPTION:2021/9/30. María Guadalupe Guzmán Tirado birologoak L'Oréal-Unesco Saria jaso zuen Emakumeak Zientzian sailean\, dengearen patogenesia\, tratamendua eta prebentzioa hobeto ulertzen laguntzeagatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241001-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241001 SUMMARY:1993/10/1 DESCRIPTION:1993/10/1. Mildred Vera Peters onkologo eta ikertzaile klinikoa hil zen. Frogatu zuen tumorektomia eta erradiazioa mastektomia bezain eraginkorra zela bularreko minbizia tratatzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241002-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241002 SUMMARY:1893/10/2 DESCRIPTION:1893/10/2. Katō Sechi kimikari organikoa jaio zen. RIKEN Ikerketa Fisiko eta Kimikoko Institutuan lan egin zuen Tokion\, eta aitzindari izan zen espektroskopia bidezko analisian. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241003-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241003 SUMMARY:1951/10/3 DESCRIPTION:1951/10/3. Kathryn Dwyer Sullivan geologo eta espazio- eta itsas-esploratzailea jaio zen. Ontziz kanpoko jarduera bat egin zuen lehen astronauta izan zen\, eta Challenger orbitan erregaiz hornitu zitekeela frogatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241004-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241004 SUMMARY:1951/10/4 DESCRIPTION:1951/10/4. Henrietta Lacks hil zen. Bere baimenik gabe\, umetokian zuen minbiziaren zelulak hartu zizkioten\, eta HeLa izeneko zelula-hazkuntza hilezkorraren lehen lerroa sortu zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241005-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241005 SUMMARY:1871/10/5 DESCRIPTION:1871/10/5. Elizabeth Coleman White nekazaritzan aditua jaio zen. Frederick Vernon Coville botanikariarekin kolaboratu zuen\, ahabia landatua garatu eta merkaturatzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241006-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241006 SUMMARY:2022/10/6 DESCRIPTION:2022/10/6. Lehen aldiz ospatu zen Geodibertsitatearen Nazioarteko Eguna. Lurraren prozesu dinamikoak hobeto ulertzea du helburu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241007-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241007 SUMMARY:1919/10/7 DESCRIPTION:1919/10/7. Henriette Avram programatzaile eta analista jaio zen. MARC 21 formatua garatu zuen dokumentuak modu automatizatuan katalogatzeko\, eta nazioarteko liburutegi-komunitatean aplikatu zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241008-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241008 SUMMARY:1872/10/8 DESCRIPTION:1872/10/8. Gertrude Lilian Elles geologo eta paleontologoa jaio zen. Ethel Woodekin batera Monograph of British Graptolites idatzi zuen\, urte askoan paleontologian erreferentziazko lana izan zena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241009-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241009 SUMMARY:1901/10/9 DESCRIPTION:1901/10/9. Germaine Benoit ingeniari kimikoa jaio zen. Batez ere\, substantzia sinpatikomimetikoen azterketan egindako ekarpenagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241010-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241010 SUMMARY:1967/10/10 DESCRIPTION:1967/10/10.  Indarrean ipini zen Espazio Ultraterrestreari buruzko Ituna. Espazioaren nazioarteko zuzenbidearen oinarrizko esparru juridikoa da\, eta 100 herrialdek baino gehiagok berretsi dute. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241011-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241011 SUMMARY:1854/10/11 DESCRIPTION:1854/10/11. Henriette Delamarre de Monchaux geologo eta paleontologoa jaio zen. Falun ongarrietan aditua izan zen. Interes geologiko handiko ongarriak dira nekazaritzako lurzoru buztintsu azidoetarako. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241012-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241012 SUMMARY:1964/10/12 DESCRIPTION:1964/10/12. SESBk lur-orbitan jarri zuen Vosjod 1 ontzia. Hainbat laguneko tripulazioa zuen lehen ontzia izan zen\, eta espazio-jantzirik gabeko lehen hegaldia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241013-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241013 SUMMARY:2016/10/13 DESCRIPTION:2016/10/13. Maria Isabel Andrade zientzialariak Elikaduraren Mundu Saria jaso zuen. Batataren barietate biofortifikatuei buruz egindako lanak Afrikan elikadura-segurtasuna hobetzen lagundu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241014-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241014 SUMMARY:1928/10/14 DESCRIPTION:1928/10/14. Mary Tsingou fisikari eta matematikaria jaio zen. MANIAC ordenagailuaren lehen programatzaileetako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241015-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241015 SUMMARY:1859/10/15 DESCRIPTION:1859/10/15. Augusta Déjerine-Klumpke medikua jaio zen. Plexu brakialaren beheko sustraien paralisia deskribatu zuen\, Duchenne eta Erben plexoaren goiko lesioen deskribapenen ondoren. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241016-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241016 SUMMARY:1920/10/16 DESCRIPTION:1920/10/16. Alicia Dussán de Reichel arkeologo eta antropologoa jaio zen. Giza eta gizarte-zientzien garapenean aitzindari izan zen Kolonbian\, bai eta genero-ikerketetan ere Kariben. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241017-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241017 SUMMARY:1771/10/17 DESCRIPTION:1771/10/17. Historia Naturaleko Errege Kabinetea ireki zen jendearentzat\, gaur egun Natur Zientzien Museo Nazionala dena. Bilduma hau izan zen jende guztiak eskura izan zuen lehena\, izaera soziala edozein izanda ere. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241018-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241018 SUMMARY:2019/10/18 DESCRIPTION:2019/10/18. Sandra Myrna Díaz eta Joanne Chory biologoek Asturiasko Printzesa saria jaso zuten\, landareen biologia ezagutzen laguntzeagatik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241019-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241019 SUMMARY:1835/10/19 DESCRIPTION:1835/10/19. Amanda T. Jones asmatzailea jaio zen. Elikagaien kontserbazioari aplikatutako teknologian lan egin zuen\, eta ezaguna da elikadura hutsean ontziratzeko sistema berri bat asmatu zuelako\, Jonesen metodoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241020-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241020 SUMMARY:1891/10/20 DESCRIPTION:1891/10/20. James Chadwick fisikari eta Nobel sariduna jaio zen. Neutroiaren aurkikuntzagatik da ezaguna mundu osoan\, karga garbirik gabeko partikula subatomikoa\, alegia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241021-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241021 SUMMARY:1906/10/21 DESCRIPTION:1906/10/21. Elsie Widdowson nutrizionista jaio zen. Robert McCance medikuarekin batera\, II. Mundu Gerran britainiarrei banatu zitzaizkien elikagaiei bitaminak gehitzen zitzaizkien gainbegiratu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241022-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241022 SUMMARY:1905/10/22 DESCRIPTION:1905/10/22. Karl Guthe Jansky irrati-ingeniaria jaio zen. Frogatu zuen 14\,6 metroko uhin-luzerarekin jasotako erradiazioa ez zetorrela eguzkitik\, Sagitarioko konstelaziotik baizik. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241023-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241023 SUMMARY:1920/10/23 DESCRIPTION:1920/10/23. Tetsuya Fujita meteorologoa jaio zen. Bere ikerketek goitik behera irauli zuten ekaitz elektrikoei\, tornadoei\, urakanei eta tifoi larriei buruzko ezagutza. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241024-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241024 SUMMARY:1836/10/24 DESCRIPTION:1836/10/24. János Irinyi kimikariak pospolo isil eta ez-leherkorrak patentatu zituen. Pospoloen buruan fosforoa berun-dioxidoarekin nahastea izan zuen ardatz bere asmakizunak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241025-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241025 SUMMARY:1971/10/25 DESCRIPTION:1971/10/25. Elena García Armada industria-ingeniaria jaio zen. Haurren lehen exoeskeleto biotikoa sortu zuen\, paralisia duten haurrak berriro oinez ibili ahal izateko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241026-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241026 SUMMARY:1994/10/26 DESCRIPTION:1994/10/26. Andrew Wiles matematikariak Fermaten Teorema Handiaren ebazpena iragarri zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241027-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241027 SUMMARY:1904/10/27 DESCRIPTION:1904/10/27. José Val del Omar zinemagile eta asmatzailea jaio zen. Zenbait berrikuntza tekniko sartu zituen filmetan\, Tríptico elemental de España filmean\, adibidez. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241028-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241028 SUMMARY:1897/10/28 DESCRIPTION:1897/10/28. Marjory Warren medikua jaio zen. Medikuntza geriatriko modernoaren amatzat hartu da. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241029-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241029 SUMMARY:1791/10/29 DESCRIPTION:1791/10/29. Anne Kingsbury Wollstonecraft botanikaria jaio zen. Kubako flora aztertu zuen eta\, 1820ko hamarkadaren erdialdean\, eskuizkribu ilustratu bat sortu zuen: Especímenes de plantas y frutos de la isla de Cuba. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241030-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241030 SUMMARY:1909/10/30 DESCRIPTION:1909/10/30. Homi J. Bhabha fisikaria jaio zen. Indiako torio-erreserba handiak erabiltzea planteatu zuen\, uranio-erreserba urrien ordez\, energia atomikoaren programa hasteko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241031-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241031 SUMMARY:1831/10/31 DESCRIPTION:1831/10/31. Paolo Mantegazza mediku\, neurologo\, fisiologo eta antropologoa jaio zen. Kokatik kokaina isolatu zuen eta gizakiengan zituen eragin anestesikoak ikertu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241101-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241101 SUMMARY:1755/11/1 DESCRIPTION:1755/11/1. Lisboako Lurrikara Handia gertatu zen. Aditu ugari bildu ziren haren azalpen zientifikoa bilatu nahian\, eta sismologia modernoaren oinarriak ezarri zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241102-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241102 SUMMARY:1954/11/2 DESCRIPTION:1954/11/2. Pere Alberch biologoa jaio zen. Natur Zientzien Museo Nazionaleko zuzendari izan zen\, ikerketa-sailak eraberritu zituen\, bildumen modernizazioa bultzatu zuen eta erakusketa pizgarriak egin zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241103-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241103 SUMMARY:1887/11/3 DESCRIPTION:1887/11/3. Eileen Hendriks geologoa jaio zen. Bere prestakuntzaren araberako kategoria profesionalean sartzerik izan ez bazuen ere\, Devoneko eta Kornualleseko (Britainia Handia) geologiari buruz egindako lanagatik saritu zuten. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241104-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241104 SUMMARY:1933/11/4 DESCRIPTION:1933/11/4. Charles Kuen Kao ingeniari elektriko eta Nobel sariduna jaio zen. Aitzindaria izan zen telekomunikazioetan zuntz optikoa garatzen eta erabiltzen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241105-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241105 SUMMARY:1947/11/5 DESCRIPTION:1947/11/5. Sallie W. Chisholm itsas biologo eta ozeanografoa jaio zen. Itsas fitoplankton ugariena (Prochlorococcus) aurkitu zutenetako bat izan zen\, eta aditua da ozeanoetako mikrobioen ekologian eta bilakaeran. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241106-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241106 SUMMARY:1886/11/6 DESCRIPTION:1886/11/6. Ida Barney astronomoa jaio zen. 150.000 izarren neurri astrometrikoak biltzen dituzten bere 22 liburukiengatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241107-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241107 SUMMARY:2019/11/7 DESCRIPTION:2019/11/7. Margarita Salas biokimikaria hil zen. Biologia molekularra bultzatu zuen Espainian eta DNA entzima polimerasa isolatu zuen phi 29 fagoa oinarri hartuta. Aurkikuntza horri esker\, DNA zabaltzea lortu zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241108-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241108 SUMMARY:1917/11/8 DESCRIPTION:1917/11/8. Kamal Ranadive zientzialaria jaio zen. Indiako ehun-laboreen lehen ikerketa-laborategia ezarri zuen\, eta minbizien eta birusen arteko harremanari buruz egindako lanagatik da ezaguna. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241109-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241109 SUMMARY:1850/11/9 DESCRIPTION:1850/11/9. Ignacio Bolívar jaio zen\, bere garaiko entomologo bikainenetako bat. Natur Zientzien Museo Nazionaleko zuzendari gisa\, bere hastapenetan izan zuen bikaintasuna berreskuratu zuen museoak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241110-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241110 SUMMARY:1935/11/10 DESCRIPTION:1935/11/10. Igor Novikov astrofisikari teoriko eta kosmologoa jaio zen. Novikoven autokonsistentzia-printzipioa azaldu zuen\, denboran zeharreko bidaietako paradoxen arazoak konpontzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241111-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241111 SUMMARY:1930/11/11 DESCRIPTION:1930/11/11. US1781541 patentea eman zitzaien Albert Einsteini eta Leó Szilardi beren asmakuntzagatik: Einstein hozkailua. Urteetan zehar etxeko hozte-teknologia hobetzeko lan egin zuten bi fisikari horiek. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241112-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241112 SUMMARY:1926/11/12 DESCRIPTION:1926/11/12. Taneko Suzuki biokimikari eta nutrizionista jaio zen. Proteinen kimikan eta arrain-proteinen bidezko elikagaiak egiten aditua izan zen\, Marinbeef kontzentratua kasu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241113-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241113 SUMMARY:1893/11/13 DESCRIPTION:1893/11/13. Mary Ellinor Lucy Archer botanikari eta liburuzaina jaio zen. Sailkapen hamartar unibertsala CSIROn sartzea bultzatu zuen\, eta aitzindaria izan zen liburutegien arteko maileguen kontzeptuan. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241114-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241114 SUMMARY:1962/11/14 DESCRIPTION:1962/11/14. Fang Fang Kullander jaio zen. Txinako akuikulturan eta Myanmarko ur kontinentalen ezagutzan egindako ekarpenengatik da ezaguna. ECOCARP proiektu sino-europarra sortu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241115-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241115 SUMMARY:1888/11/15 DESCRIPTION:1888/11/15. Agnes Sjöberg albaitaria jaio zen. Europako lehena izan zen\, eta\, seguruenik\, munduko lehena\, albaitaritzako doktoregoa defendatzen (zaldien begietako jarioari buruzkoa). ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241116-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241116 SUMMARY:1974/11/16 DESCRIPTION:1974/11/16. Areciboko (Puerto Rico) Irrati-teleskopiotik\, Areciboko mezua bidali zen kanpoko espaziora. Eguzki-sistemaren\, Lurraren eta gizakiaren egoerari buruzko datuak biltzen ditu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241117-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241117 SUMMARY:1935/11/17 DESCRIPTION:1935/11/17. Matilda Evans medikua hil zen. Afroamerikarrei\, batez ere haurrei\, arreta mediko hobea ematearen alde lan egin zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241118-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241118 SUMMARY:1863/11/18 DESCRIPTION:1863/11/18. Odon de Buen naturalista eta ozeanografoa jaio zen. Bere ekarpen ugarien artean\, 1914an Espainiako Ozeanografia Institutua sortzea izan da nabarmenena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241119-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241119 SUMMARY:1847/11/19 DESCRIPTION:1847/11/19. Carl Friedländer mikrobiologoa jaio zen. Pneumonia eragiten duen Klebsiella pneumoniae bakterioa identifikatu zuen. Friedlanderren baziloa esaten zaio bakterio horri. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241120-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241120 SUMMARY:1984/11/20 DESCRIPTION:1984/11/20. SETI Institutua sortu zen\, unibertsoan bizitza adimenduna bilatzen duen irabazi-asmorik gabeko erakundea. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241121-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241121 SUMMARY:1871/11/21 DESCRIPTION:1871/11/21. Clotilde-Camille Deflandre medikua jaio zen. Paul Carnotekin batera\, eritropoyetina aurkitu zuen\, globulu gorriak (eritrozitoak) ekoizteko estimulatzaile natural nagusia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241122-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241122 SUMMARY:1880/11/22 DESCRIPTION:1880/11/22. Pauline Ramart kimikaria jaio zen. Erradiazio ultramorearen espektroaren eta erradiologiarekin lotutako erreakzio kimikoen arteko erlazioari buruzko lanak egin ditu. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241123-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241123 SUMMARY:1927/11/23 DESCRIPTION:1927/11/23. Erik Rotheim ingeniari kimikoak lehen aerosol-pote balbuladuna patentatu zuen\, produktu eta sistema propultsatzaileak eduki eta eman zitzakeena. Lainoztagailu modernoaren aitzindaria izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241124-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241124 SUMMARY:1914/11/24 DESCRIPTION:1914/11/24. Bessie Blount Griffin fisioterapeuta jaio zen. Eguneroko zereginak egiteko modu berriak irakatsi zizkien eskuak ezgaituak zituzten soldadu ohiei\, eta anputatuentzako elikadura-sistema asmatu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241125-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241125 SUMMARY:1937/11/25 DESCRIPTION:1937/11/25. Martha Bilotti-Aliaga estatistikaria jaio zen. Estatistika irakasteko metodo berritzaileak garatu zituen\, ikasleen artean espiritu kritikoa eta arrazoiketa piztuz. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241126-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241126 SUMMARY:1907/11/26 DESCRIPTION:1907/11/26. Ruth M. Patrick botanikari eta limnologoa jaio zen. Aitzindaria izan zen ur gezako ekosistemen osasun-egoera diagnostikatzeko diatomeak erabiltzen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241127-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241127 SUMMARY:2021/11/27 DESCRIPTION:2021/11/27. Conxoko Oturuntzako Basoko haritzak (Quercus robur L.) Espainiako Urteko Zuhaitza lehiaketa irabazi zuen 2022an. 250 urte baino gehiago ditu zuhaitz horrek\, eta Rosalia de Castrok defendatu zuen salaketa ekologiko aitzindari batean. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241128-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241128 SUMMARY:1924/11/28 DESCRIPTION:1924/11/28. Johanna Döbereiner nekazaritza-ingeniaria jaio zen. Nitrogenoaren finkapen biologikoa aztertu zuen\, eta Brasilgo soja-soroetan ongarri nitrogenatuarekiko mendekotasuna gutxitzen lagundu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241129-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241129 SUMMARY:1849/11/29 DESCRIPTION:1849/11/29. John Fleming ingeniaria jaio zen. Huts-diodoa asmatu zuen\, elektronikaren hasieratzat hartzen den mugarria. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241130-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241130 SUMMARY:1950/11/30 DESCRIPTION:1950/11/30. Laktosa gutxi duten esnekiak ekoizteko metodo baten patentea eskatu zen. Esnean dagoen laktosaren digestio entzimatikoan oinarritzen da. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241201-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241201 SUMMARY:1934/12/1 DESCRIPTION:1934/12/1. Fanny Hesse ikertzailea hil zen. Hazkuntza-inguruneetan agarra sartu zuen solidogarri gisa laborategian mikroorganismoak hazteko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241202-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241202 SUMMARY:1913/12/2 DESCRIPTION:1913/12/2. Natur Zientzien Museo Nazionalean Dippi eskeletoaren erakusketa inauguratu zen. 27 metroko diplodoko baten eskeletoaren erreplika da\, eta Espainian paleontologia ezagutarazten lagundu du. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241203-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241203 SUMMARY:1910/12/3 DESCRIPTION:1910/12/3. Georges Claude kimikari eta asmatzaileak bere neoizko lanpara aurkeztu zuen Pariseko Automobilaren Aretoan: neoizko bi hodi gorri erakutsi zituen\, 12 metro luzekoa bakoitza. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241204-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241204 SUMMARY:1899/12/4 DESCRIPTION:1899/12/4. Ethel Currie geologoa jaio zen. Paleontologiaren arloan ikertu zuen\, eta itsas trikuen eta goniatitidoen (ordena desagertua\, nautiloideetatik abiatuta eboluzionatu zuena) fosilak aztertu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241205-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241205 SUMMARY:1624/12/5 DESCRIPTION:1624/12/5. Caspar Bauhin botanikari eta medikua hil zen. Nomenklatura binominala sartu zuen organismoen sailkapenean. Balbula ileozekala Bauhinen balbula gisa ezagutzen da haren omenez. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241206-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241206 SUMMARY:1883/12/6 DESCRIPTION:1883/12/6. Margaret Morse Nice ornitologo eta etologoa jaio zen. Txolarreei buruz egindako ikerketagatik da ezaguna\, eta Estudios sobre la historia vital del gorrión cantor lanaren egilea da. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241207-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241207 SUMMARY:1924/12/7 DESCRIPTION:1924/12/7. Mary Ellen Rudin matematikaria jaio zen. Aieru ospetsuekiko kontra-adibideen osaeran nabarmendu zen. Dowker espazioa da ezagunena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241208-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241208 SUMMARY:1919/12/8 DESCRIPTION:1919/12/8. Julia Robinson matematikaria jaio zen. Ekuazio diofantikoak eta erabakigarritasunaren teoria ikertu zituen: Hilberten hamargarren problemaren (Matiyasevichen teorema) askaezintasuna frogatzen lagundu zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241209-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241209 SUMMARY:1906/12/9 DESCRIPTION:1906/12/9. Grace Murray Hopper informatikaria jaio zen. Aitzindaria izan zen konputazio-zientzien munduan\, eta Mark I ordenagailua erabili zuen lehen programatzailea izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241210-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241210 SUMMARY:1897/12/10 DESCRIPTION:1897/12/10. Carmen Aldecoa ozeanografoa jaio zen. 1918an\, Espainiako Ozeanografia Institutuak kontratatu zuen lehen emakume zientzialaria izan zen. Gaixotasun batengatik postua utzi eta irakaskuntzan aritu zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241211-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241211 SUMMARY:1909/12/11 DESCRIPTION:1909/12/11. Toshiko Yuasa fisikari nuklearra jaio zen. 1954an artikulu bat argitaratu zuen Bikini atoloian egiten ari ziren hidrogeno-bonben proben arriskuez ohartarazteko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241212-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241212 SUMMARY:1918/12/12 DESCRIPTION:1918/12/12. Oleg Gazenko zientzialaria jaio zen. Animaliak espaziora bidaltzeko programa sobietarrean parte hartu zuen. Laika txakurra hautatu eta entrenatu zuen espaziora bidaltzeko\, Lurra orbitatu zuen lehen animalia. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241213-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241213 SUMMARY:1867/12/13 DESCRIPTION:1867/12/13. Kristian Birkeland fisikari eta asmatzailea jaio zen. Aurora boreala ikertu zuen eta sistema industrial bat asmatu zuen airearen nitrogenoa finkatzeko eta ongarriak ekoizteko erabiltzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241214-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241214 SUMMARY:2000/12/14 DESCRIPTION:2000/12/14. Lehen landarearen (Arabidopsis thaliana) genomaren sekuentzia osatu zen\, eta ikerketa-eredu gisa ezarri da espezie hori. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241215-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241215 SUMMARY:1612/12/15 DESCRIPTION:1612/12/15. Simon Marius astronomo alemaniarrak Andromeda galaxia lehenbizikoz behatu zuen\, eta «adar baten bidez ikusitako kandela baten sugarraren antzekoa» zela adierazi zuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241216-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241216 SUMMARY:1905/12/16 DESCRIPTION:1905/12/16. Piet Hein ingeniari\, asmatzaile eta poeta jaio zen. Joko berriak diseinatu zituen\, hala nola Soma kuboa (puzzle mekanikoa) edo Hex (oinarri matematiko sakonak dituen joko abstraktua). ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241217-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241217 SUMMARY:1913/12/17 DESCRIPTION:1913/12/17. Mary Kenneth Keller informatikaria jaio zen. BASIC programazio-lengoaiaren garatzaileetako bat izan zen eta Hezkuntzan Ordenagailuak Erabiltzeko Elkartearen (ASCUE) sortzaileetako bat. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241218-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241218 SUMMARY:1852/12/18 DESCRIPTION:1852/12/18. Leonardo Torres Quevedo ingeniaria jaio zen. Xakelaria asmatu zuen\, xakean jolasteko gai zen lehen ordenagailu mekanikoa\, bai eta telekinoa ere\, irrati-uhinen bidez tresnak kontrolatzeko. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241219-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241219 SUMMARY:1945/12/19 DESCRIPTION:1945/12/19. Claudine Hermann fisikaria jaio zen. Egoera solidoko fisikan aditua zen\, eta maila instituzionalean lan egin zuen emakumeen egoera hobetzeko zientzian\, oro har\, eta fisikan\, bereziki. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241220-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241220 SUMMARY:1919/12/20 DESCRIPTION:1919/12/20. Juliotar egutegiaren arabera\, Isaac Asimov biokimikako irakasle eta idazlea jaio zen. Zientzia-dibulgazioko eta zientzia-fikzioko lan ezagunak argitaratu zituen\, hala nola Serie de la Fundación o Yo\, Robot. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241221-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241221 SUMMARY:1898/12/21 DESCRIPTION:1898/12/21. Marie eta Pierre Curiek radioa aurkitu zuten. Uraninita lagin batetik uranioa kendu ondoren\, ikusi zuten uraninita oraindik erradioaktiboa zela radioa zuelako\, elementu kimiko berria. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241222-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241222 SUMMARY:2015/12/22 DESCRIPTION:2015/12/22. Nazio Batuen Batzar Nagusiak urtero Nazioarteko Egun bat sortzea onartu zuen\, emakumeek eta neskek zientzian eta teknologian duten rol kritikoa aintzat hartzeko: otsailaren 11. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241223-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241223 SUMMARY:1857/12/23 DESCRIPTION:1857/12/23. Helen Abbott Michael kimikaria jaio zen. Fitokimikaren sortzailetzat hartu da\, landareen konposizio kimikoaren eta haien hazkundearen arteko erlazioa ikertu baitzuen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241224-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241224 SUMMARY:1906/12/24 DESCRIPTION:1906/12/24. Reginald Fessenden ingeniari kanadarrak musika zuen lehen irrati-transmisioa egin zuen. Reginaldek berak O Holy Night gabon-kanta jo zuen biolinarekin. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241225-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241225 SUMMARY:1883/12/25 DESCRIPTION:1883/12/25. Frances Wood kimikari eta estatistikaria jaio zen. Mahatsaren polimerizazioa eta hartzidura lantzen hasi zen\, baina gero estatistika medikora aldatu zituen bere interesak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241226-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241226 SUMMARY:2004/12/26 DESCRIPTION:2004/12/26. Sumatra-Andaman lurraldean lurrikara izan zen\, inoiz izan den lurrikararik handienetako bat (9\,3 Mw edo uneko magnitudea). Ondoren\, 280.000 hildako baino gehiago eragin zituen tsunami suntsitzaile bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241227-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241227 SUMMARY:1924/12/27 DESCRIPTION:1924/12/27. Betty Jean Jennings Bartik programatzailea jaio zen. ENIAC konputagailuaren jatorrizko programatzaileetako bat izan zen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241228-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241228 SUMMARY:1890/12/28 DESCRIPTION:1890/12/28. Berthe Kolochine-Erber biologoa jaio zen. Leptospirosian aditua zen\, Leptospira interrogans bakterioak eragiten duen gaixotasun zoonotikoa. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241229-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241229 SUMMARY:1899/12/29 DESCRIPTION:1899/12/29. Vera Fedorovna Gaze astronomoa jaio zen. Emisio-nebulosak eta planeta txikiak ikertu zituen. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241230-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241230 SUMMARY:1924/12/30 DESCRIPTION:1924/12/30. Edwin Hubble astronomoak Esne Bidea ez bezalako beste galaxia batzuk zeudela iragarri zuen. Bere behaketetan Hooker teleskopioa (2\,54 m-koa) erabili zuen\, garai hartako munduko teleskopiorik indartsuena. ACTION:DISPLAY END:VEVENT BEGIN:VEVENT UID:20241231-eus DTSTAMP:20240427T092214Z DTSTART;VALUE=DATE:20241231 SUMMARY:1930/12/31 DESCRIPTION:1930/12/31. Jaime Escalante matematika-irakaslea jaio zen. Jatorri xumeko ikasleak matematikako ezagutzengatik nabarmentzea lortu zuen. Bere historia kontatu zuen Stand and Deliver filmak. ACTION:DISPLAY END:VEVENT END:VCALENDAR