1540/10/1

José de Acosta jaio zen. Aitzindaria da Ameriketako aniztasun biogeografiko eta kulturalari buruz egin zuen lana, ikuspegi globala ematen baitu. Azterketa hura oinarri izan zen ekosistemen azterketa modernorako

20251001

1955/10/2

Behin betiko itzali zuten ENIAC (Electronic Numerical Integrator And Computer) konputagailua. Helburu orokorreko lehen konputagailu digitaltzat hartzen da

20251002

2013/10/3

Los Angelesen Kaliforniako Unibertsitateko ikertzaileek lortu zuten, ingeniaritza genetikoaren bidez, E. coli bakterioek azukrearen bitartez % 50 bioerregai gehiago ekoiztea

20251003

1539/10/4

Blasco de Garay asmatzaileak bere lehen esperimentua egin zuen Malagako portuan. Gurpil bat aplikatzea zen bere asmoa, pertsonek mugitua, itsasontzietan motor gisa jardun zezan

20251004

2020/10/5

Zozotxo bekainbeltza (Malacocincla perspicillata) espezieko ale bat aurkitu zuten Borneoko hegoaldean. Hegazti-espezie hori 1848an ikusi zuten azken aldiz

20251005

1990/10/6

Ulysses zunda jaurti zuten Discovery transbordadore espazialetik. ESAk eta NASAk elkarlanean egindako proiektu horren helburua zen Eguzkia bere latitude guztietan aztertzea

20251006

2002/10/7

Sydney Brenner biologoak Fisiologia edo Medikuntzako Nobel saria jaso zuen, zelulen garapenean eta apoptosian izaten den erregulazio genetikoari buruz egindako aurkikuntzengatik

20251007

2002/10/8

Wanjgari Maathai Bakearen Nobel saria jaso zuen lehen emakume afrikarra izan zen. Gerriko Berdearen Mugimenduan egin zuen lanak milioika zuhaitz landatzea bultzatu du

20251008

2013/10/9

Michael Levitt biofisikariak Kimikako Nobel saria jaso zuen Arieh Warshel eta Martin Karplusekin batera, sistema kimiko konplexuak ulertzeko eskala anitzeko ereduak garatzeagatik

20251009

1992/10/10

Osasun Mentalaren lehen Mundu Eguna ospatu zen. Urtero, osasun mentala zaintzeko sentsibilizazio-kanpainak eta ekitaldiak egiten dira egun horretan

20251010

1969/10/11

Merieme Chadid astronomoa jaio zen. Antartikan behatoki astronomiko handi bat jartzeko konpromisoa hartu duen munduko lehen emakume astronomoa da

20251011

1850/10/12

Pennsylvaniako Emakumezkoen Mediku Ikastetxea inauguratu zen. Emakumeek Medikuntzako titulua eskuratu ahal izateko munduan ezarri zen bigarren medikuntza-erakundea da

20251012

1982/10/13

Andromache Papanicolaou laborategiko laguntzailea hil zen. 21 urtez boluntario izan zen George senarrak egunero zitologiak egin ziezazkion, umetokiko minbiziaren froga bat bilatzeko

20251013

2011/10/14

Janusz T. Paweska medikuak Sapere Auso estatuatxoa jaso zuen Breslavian (Polonia) birusek eragindako gaixotasunei buruz egin zuen lanagatik, Rift haraneko ebola eta sukar agerraldien kontrola barne

20251014

1912/10/15

Zohra Begum Kazi medikua jaio zen. Zirujau laguntzailea izan zen eta sineskeria eta sinesmen atzerakoien aurka borrokatu zuen. Medikuntza modernoa sustatu zuen Indiako eta Bangladesheko emakume hezigabeen artean

20251015

1944/10/16

Elizabeth Loftus matematikari eta psikologoa jaio zen. Informazioa modu semantikoan nola antolatzen den eta epe luzeko memoria nola sortzen den aztertu zuen

20251016

1907/10/17

Guglielmo Marconi ingeniariak hari transozeanikorik gabeko lehen telegrafia-zerbitzu komertziala jarri zuen martxan Glace Bay (Kanada) eta Clifden (Irlanda) herrien artean

20251017

1835/10/18

Charles Darwin naturalista HMS Beagle ontzian itsasoratu zen Galapago uharteak esploratzen amaitu ondoren. On de Origin os Species (Espezieen jatorria) liburua idazteko inspirazioa izan zen bidaia hura

20251018

1964/10/19

Gretchen C. Daily biologo eta biografoa jaio zen. Natural Capital proiektuaren sortzaileetako bat da; naturaren balioak plangintzan, politikan eta finantzetan integratzea da proiektu horren helburua

20251019

1975/10/20

Venera 9 espazio-zunda sobietarra Artizar planetaren orbitan sartu zen. Lurrera beste planeta baten gainazalaren irudi bat bidali zuen lehen espazio-ontzia izan zen

20251020

2013/10/21

Sallie W. Chisholm itsas biologo eta ozeanografoak Ekologiako Ramon Margalef saria jaso zuen itsasoko organismo fotosintetikoei buruz egin zituen ikerketengatik

20251021

1729/10/22

Johann Reinhold Forster naturalista jaio zen. Europan eta Ipar Amerikan ornitologiaren jatorriari egindako ekarpenagatik eta James Cook esploratzaileari Ozeano Barera egindako bigarren bidaian laguntzeagatik da ezaguna

20251022

1906/10/23

Alberto Santos Dumontek Archdeacon Kopa irabazi zuen. 25 metrotik gorako lehen hegaldia saritzeko deitu zuten, airea baino astunagoa zen ontzi autopropultsatu batean. Dumontek 60 metro egin zituen hegan

20251023

2025/10/24

Liburutegien Eguna Liburutegiak informazio-zentroak dira, eta haietan biltzen da liburuetan eta aldizkarietan dagoen ezagutza zientifikoa

20251024

1905/10/25

Stamen Grigorov mediku eta mikrobiologoak Lactobacillus bulgaricus bakterioaren aurkikuntza argitaratu zuen. Esnea hartzitu eta jogurt bihurtzen du bakterio horrek

20251025

1902/10/26

Henrietta Hill Swope astronomoa jaio zen. Izar aldakorrak aztertu zituen. Bereziki, Zefeida izarren argitasun- eta denbora-erlazioa neurtu zuen

20251026

1975/10/27

Angela Ruiz Robles irakasle eta asmatzailea hil zen. 1949an entziklopedia mekanikoa patentatu zuen, eta liburu elektronikoaren aitzindaritzat hartzen da asmakizun hori

20251027

1860/10/28

Gulielma Lister botanikari eta mikologoa jaio zen. Munduko erreferente nagusia izan zen mixomizetoetan, eta hainbat museotan bilduma botanikoak katalogatzeaz arduratu zen, hala nola Parisen eta Estrasburgon

20251028

1675/10/29

Gottfried Wilhelm Leibnizek lehen aldiz idatzi zuen integralaren sinboloa. Filosofia, jurisprudentzia, fisika edo geologia ere hartzen ditu polimata horren lanak

20251029

2018/10/30

Natur Zientzien Museo Nazionalaren (MNCN-CSIC) bildumako hosto intsektu bat espezie berri bat zela ohartu ziren: Phyllium regina. 1896an Indonesian jasoa, ez da halako beste alerik ezagutzen

20251030

1923/10/31

Li Lin fisikaria jaio zen. Ekarpen handiak egin zizkien Txinako metalurgiako, energia nuklearreko eta tenperatura altuko supereroankortasun-programei

20251031