1934/12/1

Fanny Hesse ikertzailea hil zen. Hazkuntza-inguruneetan agarra sartu zuen solidogarri gisa laborategian mikroorganismoak hazteko

20241201

1913/12/2

Natur Zientzien Museo Nazionalean Dippi eskeletoaren erakusketa inauguratu zen. 27 metroko diplodoko baten eskeletoaren erreplika da, eta Espainian paleontologia ezagutarazten lagundu du

20241202

1910/12/3

Georges Claude kimikari eta asmatzaileak bere neoizko lanpara aurkeztu zuen Pariseko Automobilaren Aretoan: neoizko bi hodi gorri erakutsi zituen, 12 metro luzekoa bakoitza

20241203

1899/12/4

Ethel Currie geologoa jaio zen. Paleontologiaren arloan ikertu zuen, eta itsas trikuen eta goniatitidoen (ordena desagertua, nautiloideetatik abiatuta eboluzionatu zuena) fosilak aztertu zituen

20241204

1624/12/5

Caspar Bauhin botanikari eta medikua hil zen. Nomenklatura binominala sartu zuen organismoen sailkapenean. Balbula ileozekala Bauhinen balbula gisa ezagutzen da haren omenez

20241205

1883/12/6

Margaret Morse Nice ornitologo eta etologoa jaio zen. Txolarreei buruz egindako ikerketagatik da ezaguna, eta Estudios sobre la historia vital del gorrión cantor lanaren egilea da

20241206

1924/12/7

Mary Ellen Rudin matematikaria jaio zen. Aieru ospetsuekiko kontra-adibideen osaeran nabarmendu zen. Dowker espazioa da ezagunena

20241207

1919/12/8

Julia Robinson matematikaria jaio zen. Ekuazio diofantikoak eta erabakigarritasunaren teoria ikertu zituen: Hilberten hamargarren problemaren (Matiyasevichen teorema) askaezintasuna frogatzen lagundu zuen

20241208

1906/12/9

Grace Murray Hopper informatikaria jaio zen. Aitzindaria izan zen konputazio-zientzien munduan, eta Mark I ordenagailua erabili zuen lehen programatzailea izan zen

20241209

1897/12/10

Carmen Aldecoa ozeanografoa jaio zen. 1918an, Espainiako Ozeanografia Institutuak kontratatu zuen lehen emakume zientzialaria izan zen. Gaixotasun batengatik postua utzi eta irakaskuntzan aritu zen

20241210

1909/12/11

Toshiko Yuasa fisikari nuklearra jaio zen. 1954an artikulu bat argitaratu zuen Bikini atoloian egiten ari ziren hidrogeno-bonben proben arriskuez ohartarazteko

20241211

1918/12/12

Oleg Gazenko zientzialaria jaio zen. Animaliak espaziora bidaltzeko programa sobietarrean parte hartu zuen. Laika txakurra hautatu eta entrenatu zuen espaziora bidaltzeko, Lurra orbitatu zuen lehen animalia

20241212

1867/12/13

Kristian Birkeland fisikari eta asmatzailea jaio zen. Aurora boreala ikertu zuen eta sistema industrial bat asmatu zuen airearen nitrogenoa finkatzeko eta ongarriak ekoizteko erabiltzeko

20241213

2000/12/14

Lehen landarearen (Arabidopsis thaliana) genomaren sekuentzia osatu zen, eta ikerketa-eredu gisa ezarri da espezie hori

20241214

1612/12/15

Simon Marius astronomo alemaniarrak Andromeda galaxia lehenbizikoz behatu zuen, eta «adar baten bidez ikusitako kandela baten sugarraren antzekoa» zela adierazi zuen

20241215

1905/12/16

Piet Hein ingeniari, asmatzaile eta poeta jaio zen. Joko berriak diseinatu zituen, hala nola Soma kuboa (puzzle mekanikoa) edo Hex (oinarri matematiko sakonak dituen joko abstraktua)

20241216

1913/12/17

Mary Kenneth Keller informatikaria jaio zen. BASIC programazio-lengoaiaren garatzaileetako bat izan zen eta Hezkuntzan Ordenagailuak Erabiltzeko Elkartearen (ASCUE) sortzaileetako bat

20241217

1852/12/18

Leonardo Torres Quevedo ingeniaria jaio zen. Xakelaria asmatu zuen, xakean jolasteko gai zen lehen ordenagailu mekanikoa, bai eta telekinoa ere, irrati-uhinen bidez tresnak kontrolatzeko

20241218

1945/12/19

Claudine Hermann fisikaria jaio zen. Egoera solidoko fisikan aditua zen, eta maila instituzionalean lan egin zuen emakumeen egoera hobetzeko zientzian, oro har, eta fisikan, bereziki

20241219

1919/12/20

Juliotar egutegiaren arabera, Isaac Asimov biokimikako irakasle eta idazlea jaio zen. Zientzia-dibulgazioko eta zientzia-fikzioko lan ezagunak argitaratu zituen, hala nola Serie de la Fundación o Yo, Robot

20241220

1898/12/21

Marie eta Pierre Curiek radioa aurkitu zuten. Uraninita lagin batetik uranioa kendu ondoren, ikusi zuten uraninita oraindik erradioaktiboa zela radioa zuelako, elementu kimiko berria

20241221

2015/12/22

Nazio Batuen Batzar Nagusiak urtero Nazioarteko Egun bat sortzea onartu zuen, emakumeek eta neskek zientzian eta teknologian duten rol kritikoa aintzat hartzeko: otsailaren 11

20241222

1857/12/23

Helen Abbott Michael kimikaria jaio zen. Fitokimikaren sortzailetzat hartu da, landareen konposizio kimikoaren eta haien hazkundearen arteko erlazioa ikertu baitzuen

20241223

1906/12/24

Reginald Fessenden ingeniari kanadarrak musika zuen lehen irrati-transmisioa egin zuen. Reginaldek berak O Holy Night gabon-kanta jo zuen biolinarekin

20241224

1883/12/25

Frances Wood kimikari eta estatistikaria jaio zen. Mahatsaren polimerizazioa eta hartzidura lantzen hasi zen, baina gero estatistika medikora aldatu zituen bere interesak

20241225

2004/12/26

Sumatra-Andaman lurraldean lurrikara izan zen, inoiz izan den lurrikararik handienetako bat (9,3 Mw edo uneko magnitudea). Ondoren, 280.000 hildako baino gehiago eragin zituen tsunami suntsitzaile bat izan zen

20241226

1924/12/27

Betty Jean Jennings Bartik programatzailea jaio zen. ENIAC konputagailuaren jatorrizko programatzaileetako bat izan zen

20241227

1890/12/28

Berthe Kolochine-Erber biologoa jaio zen. Leptospirosian aditua zen, Leptospira interrogans bakterioak eragiten duen gaixotasun zoonotikoa

20241228

1899/12/29

Vera Fedorovna Gaze astronomoa jaio zen. Emisio-nebulosak eta planeta txikiak ikertu zituen

20241229

1924/12/30

Edwin Hubble astronomoak Esne Bidea ez bezalako beste galaxia batzuk zeudela iragarri zuen. Bere behaketetan Hooker teleskopioa (2,54 m-koa) erabili zuen, garai hartako munduko teleskopiorik indartsuena

20241230

1930/12/31

Jaime Escalante matematika-irakaslea jaio zen. Jatorri xumeko ikasleak matematikako ezagutzengatik nabarmentzea lortu zuen. Bere historia kontatu zuen Stand and Deliver filmak

20241231