1971/12/1
Jozsef Vagvolgyi malakologoak George “bakartia” dortoka erraldoia aurkitu zuen. Charles Darwin Estazio Zientifikora eraman zuen antzeko espezie bateko emeekin (Chelonoidis becki), haren geneak gordetzeko esperantzan
1753/12/2
Francisco Javier Balmis medikua jaio zen. Errege Espedizio Filantropikoaren buru izan zen baztangaren txertoa Ameriketan eta Filipinetan zabaltzeko
1833/12/3
Carlos Juan Finlay medikua jaio zen. Sukar horia bektore batetik transmititzen dela jakin zuen, Aedes aegypti eltxo emetik, eta zazpi aldiz izendatu zuten Nobel Sarirako
1940/12/4
JoAnn Hardin Morgan ingeniari aeroespaziala jaio zen. Mercury, Gemini eta Apolo programetan lan egin zuen. Kontrol-panelean sarbidea izan zuen Apolo 11 jaurtitzeko gelan
2023/12/5
Valentziako Biomedikuntzako Institutua (CSIC) buru duen partzuergo batek antibiotikoekiko erresistentea den tuberkulosi kasu berriak aurkitu zituen, erreferentziazko metodoarekin detektatu ez zirenak
1917/12/6
Srinivasa Ramanujan matematikari autodidakta Londresko Matematika Elkarteko (Erresuma Batua) kide hautatu zuten. Izan zuen bizitza laburrean ekarpen apartak egin zizkion matematikari
1910/12/7
Eleanor Gibson psikologoa jaio zen. Adin goiztiarretan irakurketa eta pertzepzio-ikaskuntza garatzeko prozesuak aztertu zituen
1730/12/8
Johannes Ingenhusz jaio zen. Fotosintesiaren aurkitzailetzat hartu da. Landareek argiaren energiari esker oxigenoa sortuta molekula organikoak sintetizatzeko prozesua da fotosintesia
1996/12/9
Mary Leakey paleoantropologoa hil zen. Olduvaiko arroilan (Tanzania), espezie baten giza hondakin fosilak aurkitu zituen, eta Zinjanthropus boisei deitu zioten
1987/12/10
Fernando Fraga ozeanografoa Galiziako Zientzien Errege Akademian sartu zen. Azaldu zuen uren portaerak eragiten duela, hein handi batean, Galiziako itsasadarren aberastasun handia
1921/12/11
Pierre Bec hizkuntzalari eta filologoa jaio zen. Hizkuntza erromanikoetan espezializatua zen, eta okzitanierari eta okzitaniar literaturari buruzko ikerketengatik da bereziki ezaguna
2015/12/12
Parisko Akordioa onartu zen. Akordio historiko hori 195 herrialdek negoziatu zuten, berotegi-efektuko gasen emisioak murriztuta klima-aldaketari aurre egiteko
2021/12/13
Bukatutzat eman zen Tajogaite sumendiaren erupzioa, Cumbre Viejako dortsalean (La Palma uhartea, Kanariak). Guztira, 85 egun iraun zuen erupzio estromboliar horrek
1885/12/14
Ethel Browne Harvey biologoa jaio zen. Zelula-zatiketari buruzko aurkikuntzengatik da ezaguna. Itsas trikuaren arrautza enukleatuak garatzea lortu zuen partenogenesi artifizialaren bidez
2010/12/15
Nieves López Martínez paleontologoa hil zen. Egin zuen ikerketa- eta irakaskuntza-lanagatik nabarmendu zen. Espainiako ikerketa paleontologikoen modernizazioaren arduradunetako bat izan zen
1948/12/16
Maria Lucia Mott historialaria jaio zen. Aipatzekoak dira osasunaren historiari buruz egin zituen ikerketak, eta, gainera, genero-ikerketetan aitzindaria izan zen Brasilen
1288/12/17
Ibn Nafis medikua hil zen. Ezaguna da biriketako zirkulazioari buruz egindako aurkikuntzengatik, Miguel Servet edo William Harveyren deskribapenak baino mende batzuk lehenago
1906/12/18
Alec Issigonis ingeniaria jaio zen. Automobilgintzan eman zuen bere ibilbide profesionala. Bere arrakasta handiena Minia izan zen, XX. mendeko auto ikonikoenetako bat
1935/12/19
Robert H. Purcell birologoa jaio zen. Hepatitisaren birusei buruz egin zituen ikerketengatik da ezaguna. A hepatitisaren birusa (VHA) aurkitu zuen Kapikian eta Feinstone-rekin batera
1902/12/20
Helen Lee Gruehl Aikman immunologoa jaio zen. Proteinekiko sentikortasunari, alergiei eta asmari buruzko dozena bat artikulu zientifiko baino gehiagoren egileetako bat izan zen
1872/12/21
Challenger espedizioa hasi zen, munduko lehen kanpaina ozeanografiko handia izan zena. Data hori ozeanografiaren sorreratzat hartzen da askotan
2014/12/22
Rosemary (Ro) Lowe-McConnell iktiologoa hil zen. Arrain tropikalei buruz egin zituen ikerketengatik da ezaguna, Afrikan eta Hego Amerikan egindako espedizioei esker. 1997an, linnear domina jaso zuen
1823/12/23
Georgiana Elizabeth Ormerod ilustratzaile zientifikoa jaio zen. Bere ahizpak, Eleanor Ormerod entomologoak, Georginaren intsektuen marrazkiak erabili zituen bere argitalpenetan eta nekazaritza-eskoletan
1868/12/24
Emanuel Lasker xakelari, matematikari eta filosofoa jaio zen. Bere ekarpen matematiko nagusiak aljebra abstraktuaren alorrean oinarritu ziren
1933/12/25
Inna A. Dobruskina paleobotanikaria jaio zen. Triasikoaren aditu nagusietako bat izan zen. Nabarmentzekoa da Eurasiako Triasikoko loreei buruz egin zuen monografia
1931/12/26
Martin Gouterman kimikaria jaio zen. Teoria kuantikoa aplikatuz, lau orbital molekularren eredua proposatu zuen porfirnak aztertzeko. Ekintzaile nabarmena ere izan zen
2005/12/27
Maria Angeles Duranek Laneko Merezimenduaren Urrezko Domina jaso zuen. Ordaindu gabeko lana eta horrek egitura sozial eta ekonomikoarekin duen erlazioa aztertu zituen
1969/12/28
Linus Torvalds software-ingeniaria jaio zen. Linuxen (software librea eta kode irekikoa) nukleoa garatzeagatik da ezaguna. Git bertsioak kontrolatzeko softwarea ere garatu zuen
1256/12/29
Ibn-Al Banna al-Marrakushi matematikari eta astronomoa jaio zen. Bere lan ospetsuenen barruan daude zenbaki baten erro karratuak nola kalkulatu eta zatiki jarraituen teoria bat
