1976/11/1

Ghada Al-Mutairi nanomedikuntzako aditua jaio zen. Nanokapsula bat asmatu zuen, giza gorputzean hanturak atzeman eta haiek tratatzeko botikak aska ditzakeena

20251101

1859/11/2

Duro y Compañia enpresak La Felgueran (Asturias) zuen burdin fabrikako 1. zenbakidun labe garaia piztu zuten. Garai bateko siderurgia-zentro hura Hispania Nostrako Zerrenda Gorrian sartu zen 2022an

20251102

1918/11/3

Bodil Schmidt-Nielsen fisiologoa jaio zen. Knut Schmidt-Nielsenekin batera, ikerketa-lan handia egin zuen uraren eta solutuen orekari buruz hainbat animalia-espezietan

20251103

1890/11/4

Igor printzea opera estreinatu zen. Aleksandr Borodin kimikariak konposatu zuen, erreakzio aldolikoaren aurkitzailea eta San Petersburgoko emakumeentzako Medikuntza Eskolaren sortzailea

20251104

2021/11/5

Ofizialki sortu zen Medikamentuen Afrikako Agentzia (AMA). Afrikan saldutako sendagaien kalitatea bermatzea eta kontinentean produktu medikoen garapena sustatzea du helburu

20251105

2022/11/6

Paloma Diaz-Mas ikertzaile eta idazleak, ikasketa sefardietan aditua, Espainiako Errege Akademian sartzeko hitzaldia irakurri zuen Ciencia en judeoespañol gaiari buruz

20251106

2011/11/7

Espainiako lehen fotolinera jarri zen martxan Juan Carlos I.a Errege Lorategi Botanikoan. Ibilgailu elektrikoak kargatzeko estazioa da, eguzki-panelen bidez elikatua

20251107

1895/11/8

Wilhelm Röntgen fisikariak X izpiak aurkitu zituen elektrizitatearekin egindako esperimentu batean. Ez zituen patentatu gizarteak doan aprobetxa zitzan. Bere izena eramatea ere ez zuen nahi izan

20251108

1864/11/9

Dimitri Ivanovski mikrobiologoa jaio zen. Birusak aurkitu zituen lehen pertsona izan zen 1892an

20251109

2002/11/10

Bakerako eta Garapenerako Zientziaren lehen Mundu Eguna ospatu zen. UNESCOk koordinatuta, gizarte baketsuak eta jasangarriak izateko zientziak duen eginkizunaren inguruan sentsibilizatzea du helburu

20251110

2002/11/11

Frances Rix Ames neurologo eta psikiatra hil zen. Kalamuak garunean dituen ondorioak ikertu zituen eta Steve Biko apartheidaren aurkako aktibistaren heriotzari buruzko ikerketa etiko medikoaren buru izan zen

20251111

1896/11/12

Irene Crespin geologoa jaio zen. Bere ikerketa-lanak Australiako mikrofosilen azterketa izan zuen ardatz, eta lan aipagarriak egin zituen foraminiferoei (protista ameboide talde bat) buruz

20251112

1663/11/13

Árni Magnússon akademikoa jaio zen. Erdi Aroko Islandiako eskuizkribuen Arnamagneana bilduma batu zuen, UNESCOren Munduaren Memoriaren erregistroan inskribatuta

20251113

1958/11/14

Shafrira Goldwasser zientzialari-konputazionala jaio zen. 2012an Turing Saria jaso zuen (Silvio Micalirekin partekatua) kriptografiaren zientzia iraultzeagatik

20251114

2025/11/15

Zilbor-hesteko Odolaren Mundu Eguna. Zelula ama ugari ditu odol horrek, eta hainbat gaixotasun ikertzeko eta tratatzeko erabiltzen da

20251115

1313/11/16

Ibn al-Jatib poeta, idazle, historialari eta filosofoa jaio zen. 1348an Iberiar penintsula astindu zuen izurriteari buruz egin zuen tratatuak kutsatzearen nozioa deskribatu zuen lehen aldiz

20251116

2023/11/17

Errioxako Ikerketa Biomedikoko Zentroak (CIBIR) gidatutako talde batek espero ez zen dibertsitate biologikoa aurkitu zuen Europako ekosistema idorrenetako batean, Tabernasko eremuan

20251117

2025/11/18

Antibiotikoak Zuhurtziaz Erabiltzeko Europako Eguna. Antibiotikoekiko erresistentziak osasun publikoari dakarkion arriskuaren inguruan sentsibilizatzea du helburu

20251118

1922/11/19

Ann Katharine Mitchell kriptologo eta psikologoa jaio zen. Enigma makina alemaniarraren mezu kodetuak deszifratzen lan egin zuen Bletchley Parken Bigarren Mundu Gerran

20251119

1555/11/20

Georgius Agricola mineralogista hil zen. Lan garrantzitsuak idatzi zituen, De re metallica adibidez, eta garai hartako meatzaritzaren, eta metalen fintzearen eta galdaketaren ezagutza bildu zuen haietan

20251120

1824/11/21

Hieronymus Theodor Richter kimikaria jaio zen. 1863an, indioa aurkitu zuen (49. zenbaki atomikoa) Ferdinand Reichekin batera, zink-meategi batzuetan talio bila zebiltzala

20251121

1929/11/22

Jaime Ferran bakteriologoa hil zen. Txerto aitzindaria egin zuen koleraren aurka. Txerto hark, ordea, erabilera oso polemikoa izan zuen, eta 20 urte igaro behar izan ziren Ferran mundu osoan ezagun egiteko

20251122

1805/11/23

Mary Jane Seacole erizaina jaio zen. Krimeako gerran, bere kabuz zentro bat sortu zuen gudu-zelaian zauritutako militarrei laguntzeko

20251123

1929/11/24

Alison Harcourt matematikari eta estatistikaria jaio zen. Ailsa Land-ekin batera, adarkatze- eta inauste-algoritmoa definitu zuen, garraio-logistika edo erradioterapia bezalako alorretan aplika daitekeena

20251124

1943/11/25

Nikolai Vavilov botanikari eta genetista jaio zen. Landatutako landare askoren jatorrizko zentroak identifikatu zituen. Leku horietan hasi zen landareak etxekotzen eta aukeratzen

20251125

1876/11/26

Willis Haviland Carrier ingeniaria jaio zen. Aire girotuaren lehen sistema modernoak garatu zituen, bai etxean erabiltzekoak, bai espazio handietan jartzekoak

20251126

1971/11/27

Sobietar Batasuneko Mars 2 espazio-zunda txikitu egin zen Marte planetan lurreratzeko saiakeran. Planeta horren gainazalera iritsi zen gizakiak egindako lehen gailua izan zen

20251127

1967/11/28

Jocelyn Bell Burnell astrofisikari gazteak lehen pultsarra identifikatzeko seinaleak detektatu zituen. Antony Hewish mentorearekin batera ikertu zituen, eta hark Nobel saria jaso zuen. Jocelyn ez zuten saritu

20251128

1803/11/29

Christian Doppler fisikari eta matematikaria jaio zen. Doppler efektua deskribatu zuen, astronomian, komunikazioetan edo medikuntzan aplikazio ugari dituena

20251129

2000/11/30

Atapuercako aztarnategi arkeologikoak Gizateriaren Ondare izendatu zituen UNESCOk. Aztarnategi horiek iturri apartak dira gure espezieari buruzko ezagutza zientifikorako

20251130